TEMPUS QUADRAGESIMÆ

II. HEBDOMADA SANCTA

A I Vesperis dominicæ in Palmis de Passione Domini usque ad Nonam feriæ V Hebdomadæ sanctæ inclusive:

Ad Officium lectionis

HYMNUS

Pange, lingua, gloriósi

prœ́lium certáminis,

et super crucis tropǽo

dic triúmphum nóbilem,

quáliter redémptor orbis

immolátus vícerit.

De paréntis protoplásti

fraude factor cóndolens,

quando pomi noxiális

morte morsu córruit,

ipse lignum tunc notávit,

damna lign{i}i{/i} ut sólveret.

Hoc opus nostræ salútis

ordo depopóscerat,

multifórmis perditóris

art{i}e{/i} ut artem fálleret,

et medélam ferret inde,

hostis unde lǽserat.

Quando venit ergo sacri

plenitúdo témporis,

missus est ab arce Patris

Natus, orbis cónditor,

atque ventre virgináli

carne factus pródiit.

Lustra sex qui iam perácta

tempus implens córporis,

se volénte, natus ad hoc,

passióni déditus,

agnus in crucis levátur

immolándus stípite.

Æqua Patri Filióque,

ínclito Paráclito,

sempitérna sit beátæ

Trinitáti glória,

cuius alma nos redémit

atque servat grátia. Amen.

Ad Completorium

DOMINICA IN PALMIS DE PASSIONE DOMINI

Hebd. II Psalterii

Ant. 1 Dómine Deus meus, confessiónem et decórem induísti, amíctus lúmine sicut vestiménto.

Psalmi de dominica hebdomadæ II.

Ant. 2 Edúxit Dóminus panem de terra et vinum lætíficans cor hóminum.

Ant. 3 Vidit Deus cuncta quæ fécerat, et erant valde bona.

Cum exaltátus fúero a terra.

Omnia traham ad meípsum.

De Epístola ad Hebrǽos

{r:Hebr}10, 1-18{/r}

{p}

Sanctificatio nostra per Christi oblationem

Fratres: {v}1{/v}Umbram habens lex bonórum futurórum, non ipsam imáginem rerum, per síngulos annos iísdem ipsis hóstiis, quas ófferunt indesinénter, numquam potest accedéntes perféctos fácere. {v}2{/v}Alióquin nonne cessássent offérri, ídeo quod nullam habérent ultra consciéntiam peccatórum cultóres semel mundáti? {v}3{/v}Sed in ipsis commemorátio peccatórum per síngulos annos fit, {v}4{/v}impossíbile enim est sánguinem taurórum et hircórum auférre peccáta. {v}5{/v}ídeo ingrédiens mundum dicit:

«Hóstiam et oblatiónem noluísti,

corpus autem aptásti mihi;

{v}6{/v}holocautómata et sacrifícia pro peccáto

non tibi placuérunt.

{v}7{/v}Tunc dixi: Ecce vénio,

in capítulo libri scriptum est de me,

ut fáciam, Deus, voluntátem tuam».

{v}8{/v}Supérius dicens: «Hóstias et oblatiónes et holocautómata et sacrifícia pro peccáto noluísti, nec placuérunt tibi», quæ secúndum legem offerúntur, {v}9{/v}tunc dixit: «Ecce vénio, ut fáciam voluntátem tuam». Aufert primum, ut secúndum státuat; {v}10{/v}in qua voluntáte sanctificáti sumus per oblatiónem córporis Christi Iesu in semel.

{v}11{/v}Et omnis quidem sacérdos stat cotídie minístrans et eásdem sæpe ófferens hóstias, quæ numquam possunt auférre peccáta. {v}12{/v}Hic autem, una pro peccátis obláta hóstia, in sempitérnum consédit in déxtera Dei, {v}13{/v}de cétero exspéctans, donec ponántur inimíci eius scabéllum pedum eius; {v}14{/v}una enim oblatióne consummávit in sempitérnum eos, qui sanctificántur. {v}15{/v}Testificátur autem nobis et Spíritus Sanctus; postquam enim dixit: {v}16{/v}«Hoc est testaméntum, quod testábor ad illos post dies illos, dicit Dóminus, dando leges meas in córdibus eórum et in mente eórum superscríbam eas; {v}17{/v}et peccatórum eórum et iniquitátum eórum iam non recordábor ámplius».

{v}18{/v}Ubi autem horum remíssio, iam non oblátio pro peccáto.

{p}

RESPONSORIUM

Cf. {r}Hebr 10, 5-7. 4{/r} ({r}Ps 39 [40], 7-8{/r})

Hóstiam et oblatiónem noluísti, corpus autem aptásti mihi; holocautómata pro peccáto non tibi placuérunt, tunc dixi: {*} Ecce vénio, ut fáciam, Deus, voluntátem tuam.

Impossíbile est sánguinem taurórum et hircórum auférre peccáta; ídeo Christus ingrédiens mundum dicit: {*} Ecce vénio, ut fáciam, Deus, voluntátem tuam.

Ex Oratiónibus sancti Andréæ Creténsis epíscopi

(Oratio 9 in ramos palmarum: PG 97, 990-994)

{p}

Benedictus qui venit in nomine Domini, Rex Israel

Veníte, paritérque ascendéntes ad montem Olivárum, Christo hódie ex Bethánia reverténti, atque ad venerábilem illam beatámque passiónem, sua ipsi sponte, ut nostræ salútis sacraménto finem impónat, procedénti occurrámus.

Venit ítaque iter sponte versus Ierúsalem fáciens, qui e cælis nostri causa descéndit, ut nos in ínfimis iacéntes una secum exaltáret, ut Scriptúra expónit, supra omnem principátum et potestátem et virtútem et omne nomen quod nominátur.

Venit autem, non velut glóriam óccupans, fastúque et pompa. Non conténdet, inquit, neque clamábit, neque áliquis áudiet vocem eius; sed erit mansuétus et húmilis, vili hábitu et apparátu adornáto ingréssu.

Age ítaque, una étiam cum festinánte ad passiónem currámus, eósque imitémur qui óbviam processérunt. Non ita ut ramos olívæ aulæáque et suppellectília, utve spátulas e palmis ei sternámus in via; sed ut nos ipsi, quantum póssumus, humiliáto ánimo, rectáque mente et propósito substernámus, ut suscipiámus Verbum illud véniens, capiatúrque nobis Deus, qui nusquam capi potest.

Gaudet enim, quod se ita nobis exhibúerit mansuétum, qui est mansuétus, ascendítque super occásum ínfimæ nostræ vilitátis, ut veníret ac nobíscum consuetúdinem habéret, suáque ad nos cognatióne ad se ipse subvéheret et redúceret.

Qui, licet conspersiónis nostræ primítiis ac delibatióne illa, super cælum cæli ad oriéntem ascendísse dícitur, própriæ árbitror glóriæ ac deitátis; haud tamen dimissúrus est, qua est in humánum genus propensióne, donec, humánam natúram a glória in glóriam ab ínfimis terræ élevans, una secum sublímem effécerit.

Sic ipsi nos Christo substravérimus, non túnicas aut ramos inánimes, fruticúmque strámina, cibo virórem amitténtem matériam, et ad paucas horas óculos recreántem; verum eius grátiam, seu ipsum totum indúti: Quotquot enim in Christo baptizáti estis, Christum induístis; eius nos pédibus, tunicárum instar strati, explicémus.

Velut autem qui prius peccáto coccínei, detergénte salutári baptísmo, póstmodum ad lanæ candórem pervenérimus, ne iam spátulas e palmis, sed victóriæ prǽmia victóri mortis offerámus.

Dicámus et nos in dies síngulos sacram illam vocem cum púeris, quatiéntes spiritáles ánimæ ramos: Benedíctus qui venit in nómine Dómini, Rex Israel.

{p}

RESPONSORIUM

Cf. {r}Io 12, 12. 13{/r}; {r}Mt 21, 8. 9{/r}

Cum audísset pópulus, quia Iesus venit Ierosólymam, exiérunt óbviam ei. Plúrima autem turba stravérunt vestiménta sua in via; álii ramos de arbóribus sternébant, et clamábant: {*} Hosánna Fílio David, benedíctus qui venit in nómine Dómini.

Turbæ autem, quæ præcedébant, et quæ sequebántur, voce magna clamábant: {*} Hosánna Fílio David, benedíctus qui venit in nómine Dómini.

AD VIGILIAM: Ant. Pósitis génibus, Iesus orábat dicens: Pater, si vis, transfer cálicem istum a me; verúmtamen non mea volúntas, sed tua fiat.

Léctio sancti Evangélii secúndum Ioánnem

{r:Io}8, 21-30{/r}

{p}

Ego non sum de hoc mundo

In illo témpore: Dixit Iesus pharisǽis: {v}21{/v}«Ego vado, et quærétis me et in peccáto vestro moriémini! Quo ego vado, vos non potéstis veníre». {v}22{/v}Dicébant ergo Iudǽi: «Numquid interfíciet semetípsum, quia dicit: “Quo ego vado, vos non potéstis veníre”?». {v}23{/v}Et dicébat eis: «Vos de deórsum estis, ego de supérnis sum; vos de mundo hoc estis, ego non sum de hoc mundo. {v}24{/v}Dixi ergo vobis quia moriémini in peccátis vestris; si enim non credidéritis quia ego sum, moriémini in peccátis vestris». {v}25{/v}Dicébant ergo ei: «Tu quis es?». Dixit eis Iesus: «In princípio: id quod et loquor vobis! {v}26{/v}Multa hábeo de vobis loqui et iudicáre; sed, qui misit me, verax est, et ego, quæ audívi ab eo, hæc loquor ad mundum». {v}27{/v}Non cognovérunt quia Patrem eis dicébat. {v}28{/v}Dixit ergo eis Iesus: «Cum exaltavéritis Fílium hóminis, tunc cognoscétis quia ego sum, et a meípso fácio nihil, sed, sicut dócuit me Pater, hæc loquor. {v}29{/v}Et qui me misit, mecum est; non relíquit me solum, quia ego, quæ plácita sunt ei, fácio semper». {v}30{/v}Hæc illo loquénte, multi credidérunt in eum.

De Epístola ad Hebrǽos

{r:Hebr}10, 19-39{/r}

{p}

Perseverantia in fide. Iudicii exspectatio

{v}19{/v}Habéntes, fratres, fidúciam in intróitum Sanctórum in sánguine Iesu, {v}20{/v}quam initiávit nobis viam novam et vivéntem per velámen, id est carnem suam, {v}21{/v}et sacerdótem magnum super domum Dei, {v}22{/v}accedámus cum vero corde in plenitúdine fídei, aspérsi corda a consciéntia mala et ablúti corpus aqua munda; {v}23{/v}teneámus spei confessiónem indeclinábilem, fidélis enim est, qui repromísit; {v}24{/v}et considerémus ínvicem in provocatiónem caritátis et bonórum óperum, {v}25{/v}non deseréntes congregatiónem nostram, sicut est consuetúdinis quibúsdam, sed exhortántes, et tanto magis quanto vidétis appropinquántem diem.

{v}26{/v}Voluntárie enim peccántibus nobis, post accéptam notítiam veritátis, iam non relínquitur pro peccátis hóstia, {v}27{/v}terríbilis autem quædam exspectátio iudícii et ignis æmulátio, quæ consumptúra est adversários. {v}28{/v}Irritam quis fáciens legem Móysis sine ulla miseratióne duóbus vel tribus téstibus móritur; {v}29{/v}quanto deterióra putátis merébitur supplícia, qui Fílium Dei conculcáverit, et sánguinem testaménti commúnem dúxerit, in quo sanctificátus est, et Spirítui grátiæ contuméliam fécerit? {v}30{/v}Scimus enim eum, qui dixit: «Mihi vindícta, ego retríbuam» et íterum: «Iudicábit Dóminus pópulum suum». {v}31{/v}Horréndum est incídere in manus Dei vivéntis.

{v}32{/v}Rememorámini autem prístinos dies, in quibus illumináti magnum certámen sustinuístis passiónum, {v}33{/v}in áltero quidem oppróbriis et tribulatiónibus spectáculum facti, in áltero autem sócii táliter conversántium effécti; {v}34{/v}nam et vinctis compássi estis et rapínam bonórum vestrórum cum gáudio suscepístis, cognoscéntes vos habére meliórem substántiam et manéntem. {v}35{/v}Nolíte ítaque abícere confidéntiam vestram, quæ magnam habet remuneratiónem; {v}36{/v}patiéntia enim vobis necessária est, ut voluntátem Dei faciéntes reportétis promissiónem.

{v}37{/v}Adhuc enim módicum quántulum,

qui ventúrus est, véniet et non tardábit.

{v}38{/v}Iustus autem meus ex fide vivet;

quod si subtráxerit se,

non sibi cómplacet in eo ánima mea.

{v}39{/v}Nos autem non sumus subtractiónis in perditiónem, sed fídei in acquisitiónem ánimæ.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Hebr 10, 35a. 36{/r}; {r}Lc 21, 19{/r}

Nolíte abícere confidéntiam vestram; patiéntia enim vobis necessária est, {*} Ut voluntátem Dei faciéntes reportétis promissiónem.

In patiéntia vestra possidébitis ánimas vestras. {*} Ut voluntátem Dei faciéntes reportétis promissiónem.

Ex Sermónibus sancti Augustíni epíscopi

(Sermo Guelferbytanus 3: PLS 2, 545-546)

{p}

Gloriemur et nos in cruce Domini

Pássio Dómini et salvatóris nostri Iesu Christi fidúcia glóriæ est, et doctrína patiéntiæ.

Quid enim non sibi de Dei grátia promíttant corda fidélium, pro quibus Dei Fílius únicus et Patri coætérnus parum fuit ut homo ex hómine nascerétur, nisi étiam mánibus hóminum, quos creávit, morerétur ipse ab eis?

Magnum est quod futúrum a Dómino promíttitur nobis; sed multo est maius quod recólimus iam factum esse pro nobis. Ubi erant aut quid erant, quando pro ímpiis mórtuus est Christus? Quis dúbitet eum donatúrum sanctis vitam suam, qui eísdem donávit adhuc mortem suam? Quid cunctátur humána fragílitas crédere futúrum esse, ut vivant hómines aliquándo cum Deo?

Multo incredibílius iam factum est, quod mórtuus est propter hómines Deus.

Quis enim est Christus, nisi illud quod in princípio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum? Hoc Verbum Dei caro factum est, et habitávit in nobis: Non enim habébat in semetípso unde morerétur pro nobis, nisi mortálem carnem sumpsísset ex nobis. Sic immortális mori pótuit, sic vitam donáre mortálibus vóluit: partícipes sui póstea factúrus, quorum esset prior párticeps factus. Nam nec unde viverémus nos habebámus de nostro, nec unde morerétur ille de suo.

Mirum proínde nobíscum egit mútua participatióne commércium: nostrum erat, unde mórtuus est; illíus erit, unde vivámus.

Non solum ergo erubéscere non debémus de morte Dómini Dei nostri, verum étiam máxime in ea fídere maximéque gloriári: suscipiéndo quippe a nobis mortem, quam invénit in nobis, fidelíssime spopóndit nobis in se vitam datúrum, quam habére non póssumus ex nobis.

Nam qui tantum nos diléxit, ut, quod peccáto merúimus, sine peccáto pro peccatóribus paterétur, quómodo nobis non dabit quod iustítia, qui iustíficat? quómodo non reddet, qui pollicétur in veritáte, prǽmia sanctórum, qui sine iniquitáte pœnam pértulit iniquórum?

Confiteámur ítaque, fratres, intrépidi, vel étiam profiteámur Christum pro nobis esse crucifíxum: non pavéntes sed gaudéntes, non verecundántes sed gloriántes dicámus.

Vidit hunc apóstolus Paulus, et commendávit títulum glóriæ. Qui cum habéret multa magna atque divína, quæ de Christo commemoráret, non dixit gloriári se in mirabílibus Christi, quia, cum esset apud Patrem Deus, mundum creávit, cum esset étiam quod nos homo, mundo imperávit; sed: Mihi autem, inquit, absit gloriári, nisi in cruce Dómini nostri Iesu Christi.

{p}

RESPONSORIUM

Crucem tuam adorámus, Dómine, tuam gloriósam recólimus passiónem. {*} Miserére nostri, qui passus es pro nobis.

Te ergo, quǽsumus, tuis fámulis súbveni, quos pretióso sánguine redemísti. {*} Miserére nostri, qui passus es pro nobis.

De Epístola ad Hebrǽos

{r:Hebr}12, 1-13{/r}

{p}

Christo duce ad certámen curramus

Fratres: {v}1{/v}Tantam habéntes circumpósitam nobis nubem téstium, deponéntes omne pondus et circúmstans nos peccátum, per patiéntiam currámus ad propósitum nobis certámen, {v}2{/v}aspiciéntes in auctórem fídei et consummatórem Iesum, qui pro gáudio sibi propósito sustínuit crucem, confusióne contémpta, atque in déxtera throni Dei sedet. {v}3{/v}Recogitáte enim eum, qui talem sustínuit a peccatóribus advérsum semetípsum contradictiónem, ut ne fatigémini ánimis vestris deficiéntes.

{v}4{/v}Nondum usque ad sánguinem restitístis advérsus peccátum repugnántes {v}5{/v}et oblíti estis exhortatiónis, quæ vobis tamquam fíliis lóquitur:

«Fili mi, noli neglégere disciplínam Dómini,

neque defícias, dum ab eo argúeris:

{v}6{/v}quem enim díligit, Dóminus castígat,

flagéllat autem omnem fílium, quem récipit».

{v}7{/v}Ad disciplínam suffértis; tamquam fílios vos tractat Deus. Quis enim fílius, quem non córripit pater? {v}8{/v}Quod si extra disciplínam estis, cuius partícipes facti sunt omnes, ergo adulteríni et non fílii estis! {v}9{/v}Deínde patres quidem carnis nostræ habebámus eruditóres et reverebámur; non multo magis obtemperábimus Patri spirítuum et vivémus? {v}10{/v}Et illi quidem ad tempus paucórum diérum, secúndum quod videbátur illis, castigábant, hic autem ad id, quod útile est ad participándam sanctitátem eius. {v}11{/v}Omnis autem disciplína in præsénti quidem vidétur non esse gáudii sed mæróris, póstea autem fructum pacíficum exercitátis per eam reddit iustítiæ.

{v}12{/v}Propter quod remíssas manus et solúta génua erígite {v}13{/v}et gressus rectos fácite pédibus vestris, ut, quod claudum est, non extorqueátur, magis autem sanétur.

{p}

RESPONSORIUM

Cf. {r}Hebr 12, 2{/r}; {r}Phil 2, 8a{/r}

Auctor fídei et consummátor Iesus, pro gáudio sibi propósito, sustínuit crucem, confusióne contémpta, {*} Atque in déxtera throni Dei sedet.

Humiliávit semetípsum, factus obœ́diens usque ad mortem. {*} Atque in déxtera throni Dei sedet.

E Libro sancti Basilíi Magni epíscopi De Spíritu Sancto

(Cap. 15, 35: PG 32, 127-130)

{p}

Una est pro mundo mors, et una ex mórtuis resurrectio

Dei ac Servatóris nostri circa hóminem dispensátio revocátio est a lapsu, reditúsque ad Dei familiaritátem ab alienatióne quam indúxit inobœdiéntia. Hanc ob causam advéntus Christi in carne evangélicæ conversatiónis formæ, afflictiónes, crux, sepultúra, resurréctio, ut homo, qui salvus fit per imitatiónem Christi, véterem illam filiórum adoptiónem recípiat.

Itaque necessárium est ad vitæ perfectiónem Christum imitári, non solum in exémplis, quæ in vita demonstrávit, lenitátis, humilitátis ac patiéntiæ, verum étiam ipsíus mortis, sicut Paulus ait Christi imitátor: Conformátus morti eius, si modo pervéniam ad resurrectiónem ex mórtuis.

Quómodo ígitur fit, ut simus in similitúdine mortis eius? Consepúlti cum illo per baptísma. Quis ígitur est modus sepultúræ, aut quis ex imitatióne fructus? Primum quidem necésse est vitæ prióris sériem interrúmpi. Id autem nemo potest cónsequi nisi natus dénuo, iuxta Dómini vocem; síquidem regenerátio, uti ipsum étiam nomen declárat, alteríus vitæ inítium est. Quare ántequam álteram vitam incípias, opórtet prióri finem impónere. Quemádmodum enim in his qui stádii finem assecúti sese refléctunt, státio quædam et réquies inter contrárias motiónes interpónitur, sic et in mutatióne vitæ videbátur necessárium ut mors inter priórem et posteriórem vitam intercéderet, quæ et præcedéntia fíniat et inítium det sequéntibus.

Quómodo ígitur asséquimur descénsum ad ínferos? Christi sepultúram imitántes per baptísmum. Eórum enim qui baptizántur córpora, quodámmodo in aquis sepeliúntur. Proin depositiónem óperum carnis arcáno modo signíficat baptísmus, iuxta Apóstolum dicéntem: Circumcísi estis circumcisióne non facta manu, in exspoliatióne córporis carnis, in circumcisióne Christi, sepúlti cum illo in baptísmo. Ac baptísma quodam modo repúrgat ánimam a sórdibus, quæ ei a carnáli sensu accédunt, iuxta id quod scriptum est: Lavábis me, et super nivem dealbábor. Hanc ob causam unum nóvimus salutíferum baptísma; quandóquidem una est pro mundo mors et una ex mórtuis resurréctio, quarum figúra est baptísma.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Rom 6, 3. 5. 4{/r}

Quicúmque baptizáti sumus in Christo Iesu, in mortem ipsíus baptizáti sumus. {*} Si enim complantáti facti sumus similitúdini mortis eius, sed et resurrectiónis érimus.

Consepúlti sumus cum illo per baptísmum in mortem. {*} Si enim complantáti facti sumus similitúdini mortis eius, sed et resurrectiónis érimus.

De Epístola ad Hebrǽos

{r:Hebr}12, 14-29{/r}

{p}

Accessus ad montem Dei viventis

Fratres: {v}14{/v}Pacem sectámini cum ómnibus et sanctificatiónem, sine qua nemo vidébit Dóminum, {v}15{/v}providéntes, ne quis desit grátiæ Dei, ne qua radix amaritúdinis sursum gérminans pertúrbet et per illam inquinéntur multi, {v}16{/v}ne quis fornicátor aut profánus ut Esau, qui propter unam escam véndidit primogénita sua. {v}17{/v}Scitis enim quóniam et póstea cúpiens hereditáre benedictiónem reprobátus est, non enim invénit pæniténtiæ locum, quamquam cum lácrimis inquisísset eam.

{v}18{/v}Non enim accessístis ad tractábilem et ardéntem ignem et túrbinem et calíginem et procéllam {v}19{/v}et tubæ sonum et vocem verbórum, quam qui audiérunt, recusavérunt, ne ultra eis fíeret verbum; {v}20{/v}non enim portábant mandátum: «Et si béstia tetígerit montem, lapidábitur»; {v}21{/v}et ita terríbile erat, quod videbátur, Móyses dixit: «Extérritus sum et tremebúndus». {v}22{/v}Sed accessístis ad Sion montem et civitátem Dei vivéntis, Ierúsalem cæléstem, et multa mília angelórum, frequéntiam {v}23{/v}et ecclésiam primogenitórum, qui conscrípti sunt in cælis, et iúdicem Deum ómnium, et spíritus iustórum, qui consummáti sunt, {v}24{/v}et testaménti novi mediatórem Iesum et sánguinem aspersiónis, mélius loquéntem quam Abel.

{v}25{/v}Vidéte, ne recusétis loquéntem; si enim illi non effugérunt recusántes eum, qui super terram loquebátur, multo magis nos, qui de cælis loquéntem avértimus; {v}26{/v}cuius vox movit terram tunc, modo autem pronuntiávit dicens: «Adhuc semel ego movébo non solum terram sed et cælum». {v}27{/v}Hoc autem «adhuc semel» declárat mobílium translatiónem tamquam factórum, ut máneant ea, quæ sunt immobília.

{v}28{/v}Itaque, regnum immóbile suscipiéntes, habeámus grátiam, per quam serviámus placéntes Deo cum reveréntia et metu; {v}29{/v}étenim Deus noster ignis consúmens est.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Deut 5, 23. 24a{/r}; cf. {r}Hebr 12, 22a{/r}

Vos, postquam audístis vocem de médio tenebrárum et montem Sínai ardére vidístis, accessístis ad Móysen et dixístis:{*} Ecce osténdit nobis Dóminus Deus noster maiestátem et magnitúdinem suam.

Nunc accessístis ad Sion montem et civitátem Dei vivéntis, Ierúsalem cæléstem. {*} Ecce osténdit nobis Dóminus Deus noster maiestátem et magnitúdinem suam.

Ex Tractátu sancti Augustíni epíscopi in Ioánnem

(Tract. 84, 1-2: CCL 36, 536-538)

{p}

Plenitudo dilectionis

Plenitúdinem dilectiónis qua nos ínvicem dilígere debémus, fratres caríssimi, definívit Dóminus dicens: Maiórem hac dilectiónem nemo habet, ut ánimam suam ponat quis pro amícis suis. Fit ex hoc cónsequens, quod idem iste evangelísta Ioánnes in epístola sua dicit: Ut quemádmodum Christus pro nobis ánimam suam pósuit, sic et nos debeámus pro frátribus ánimas pónere; diligéntes útique ínvicem sicut ipse diléxit nos, qui pro nobis ánimam suam pósuit.

Nimírum hoc est quod légitur in Provérbiis Salomónis: Si séderis cenáre ad mensam poténtis, consíderans intéllege quæ apponúntur tibi; et sic mitte manum tuam, sciens quia tália te opórtet præparáre. Nam quæ mensa est poténtis, nisi unde súmitur corpus et sanguis eius qui ánimam suam pósuit pro nobis? Et quid est ad eam sedére, nisi humíliter accédere? Et quid est consideráre et intellégere quæ apponúntur tibi, nisi digne tantam grátiam cogitáre? Et quid est sic míttere manum, ut scias quia tália te opórtet præparáre, nisi quod iam dixi, quia sicut pro nobis Christus ánimam suam pósuit, sic et nos debémus ánimas pro frátribus pónere? Sicut enim ait apóstolus Petrus: Christus pro nobis passus est, relínquens nobis exémplum, ut sequámur vestígia eius. Hoc est tália præparáre. Hoc beáti mártyres ardénti dilectióne fecérunt; quorum si non inániter memórias celebrámus, atque in convívio quo et ipsi saturáti sunt, ad mensam Dómini accédimus, opórtet, ut quemádmodum ipsi, et nos tália præparémus.

ídeo quippe ad ipsam mensam non sic eos commemorámus, quemádmodum álios qui in pace requiéscunt, ut étiam pro eis orémus, sed magis ut ipsi pro nobis, ut eórum vestígiis adhæreámus; quia implevérunt ipsi caritátem qua Dóminus dixit non posse esse maiórem. Tália enim suis frátribus exhibuérunt, quália de Dómini mensa páriter accepérunt.

Neque hoc ita dictum sit, quasi proptérea Dómino Christo pares esse possímus, si pro illo usque ad sánguinem martýrium duxérimus. Ille potestátem hábuit ponéndi ánimam suam, et íterum suméndi eam; nos autem nec quantum vólumus vívimus, et mórimur etiámsi nólumus; ille móriens mox in se occídit mortem, nos in eius morte liberámur a morte; illíus caro non vidit corruptiónem, nostra post corruptiónem, in fine sǽculi per illum induétur incorruptiónem; ille nobis non indíguit ut nos salvos fáceret, nos sine illo nihil póssumus fácere; ille se nobis palmítibus prǽbuit vitem, nos habére præter illum non póssumus vitam.

Postrémo etsi fratres pro frátribus moriántur, tamen in fraternórum peccatórum remissiónem nullíus sanguis mártyris fúnditur, quod fecit ille pro nobis; neque in hoc quid imitarémur, sed quid gratularémur cóntulit nobis. Quátenus ergo mártyres pro frátribus sánguinem suum fudérunt, háctenus tália exhibuérunt, quália de mensa domínica percepérunt. Diligámus ergo ínvicem, sicut et Christus diléxit nos, et trádidit semetípsum pro nobis.

{p}

RESPONSORIUM

{r}1 Io 4, 9. 11. 10{/r}

In hoc appáruit cáritas Dei in nobis, quóniam Fílium suum unigénitum misit in mundum, ut vivámus per eum. {*} Si sic Deus diléxit nos, et nos debémus altérutrum dilígere.

Deus diléxit nos, et misit Fílium suum propitiatiónem pro peccátis nostris. {*} Si sic Deus diléxit nos, et nos debémus altérutrum dilígere.

De Epístola ad Hebrǽos

{r:Hebr}4, 14 – 5, 10{/r}

{p}

Iesus Christus, pontifex maximus

Fratres: {v}4,14{/v}Habéntes pontíficem magnum, qui penetrávit cælos, Iesum Fílium Dei, teneámus confessiónem; {v}15{/v}non enim habémus pontíficem, qui non possit cómpati infirmitátibus nostris, tentátum autem per ómnia secúndum similitúdinem absque peccáto. {v}16{/v}Adeámus ergo cum fidúcia ad thronum grátiæ, ut misericórdiam consequámur et grátiam inveniámus in auxílium opportúnum.

{v}5,1{/v}Omnis namque póntifex ex homínibus assúmptus pro homínibus constitúitur in his, quæ sunt ad Deum, ut ófferat dona et sacrifícia pro peccátis, {v}2{/v}qui æque condolére possit his, qui ignórant et errant, quóniam et ipse circúmdatus est infirmitáte {v}3{/v}et propter eam debet, quemádmodum et pro pópulo ita étiam pro semetípso offérre pro peccátis.

{v}4{/v}Nec quisquam sumit sibi illum honórem, sed qui vocátur a Deo tamquam et Aaron. {v}5{/v}Sic et Christus non semetípsum glorificávit, ut póntifex fíeret sed qui locútus est ad eum:

«Fílius meus es tu; ego hódie génui te»;

{v}6{/v}quemádmodum et in álio dicit:

«Tu es sacérdos in ætérnum secúndum órdinem Melchísedech».

{v}7{/v}Qui in diébus carnis suæ, preces supplicationésque ad eum, qui possit salvum illum a morte fácere, cum clamóre válido et lácrimis ófferens et exaudítus pro sua reveréntia; {v}8{/v}et quidem cum esset Fílius, dídicit ex his, quæ passus est, obœdiéntiam {v}9{/v}et, consummátus, factus est ómnibus obœdiéntibus sibi auctor salútis ætérnæ, {v}10{/v}appellátus a Deo póntifex iuxta órdinem Melchísedech.

{p}

RESPONSORIUM

Cf. {r}Hebr 5, 8. 9. 7{/r}

Christus, cum esset Fílius, dídicit ex iis quæ passus est obœdiéntiam; {*} Et factus est ómnibus obœdiéntibus sibi auctor salútis ætérnæ.

In diébus carnis suæ preces cum clamóre válido ófferens, exaudítus est pro sua reveréntia. {*} Et factus est ómnibus obœdiéntibus sibi auctor salútis ætérnæ.

Ex Homilía Melitónis Sardiáni epíscopi in Pascha

(Nn. 65-71: SCh 123, 95-101)

{p}

Ex Homilía Melitónis Sardiáni epíscopi in Pascha

Multa a prophétis prædícta sunt in Paschæ mystérium quod est Christus, cui glória in sǽcula sæculórum, amen. Ipse venit e cælis in terram propter patiéntem hóminem; eúndem índuit per Vírginis ventrem et pródiit ut homo; suscépit patiéntis hóminis passiónes per corpus passióni obnóxium et destrúxit carnis passiónes, spíritu autem qui mori non pótuit occídit homicídam mortem.

Ipse enim addúctus est ut agnus et occísus ut ovis, véluti ab Ægýpto nos a mundi cultu redémit et servávit nos de servitúte diáboli quasi de manu Pharaónis; et consignávit ánimas nostras próprio Spíritu, et membra córporis nostri suo sánguine.

Hic est qui confusióne mortem índuit et diábolum in planctu constítuit, sicut Móyses Pharaónem. Hic est qui iniquitátem percússit et iniustítiam, sicut Móyses Ægýptum sterilitáte damnávit.

Hic est qui nos erípuit de servitúte ad libertátem, de ténebris ad lucem, de morte ad vitam, a tyránnide in regnum perpétuum, et fecit nos sacerdótium novum et pópulum eléctum, ætérnum. Hic est Pascha salútis nostræ.

Hic est qui in multis multa sustínuit; hic est qui in Abel occísus est, et in Isaac pédibus colligátus est, et in Iacob peregrinátus est, et in Ioseph venúmdatus est, et in Móyse expósitus, et in agno iugulátus, et in David persecútus, et in prophétis exhonorátus est.

Hic est qui in Vírgine incarnátus, super lignum suspénsus, in terra sepúltus est, et resúrgens a mórtuis ad cælórum excélsa conscéndit.

Hic est agnus sine voce; hic est agnus occísus; hic est natus ex María pulchra agna; hic est qui de grege assúmptus et ad mactatiónem tractus et véspere immolátus et nocte sepúltus est; qui super lignum non fractus, et subter terram non solútus est; qui resurréxit a mórtuis et de inferióre sepúlcro hóminem resuscitávit.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Rom 3, 23-25{/r}; {r}Io 1, 29{/r}

Omnes peccavérunt et egent glória Dei, iustificáti gratis per grátiam ipsíus, per redemptiónem quæ est in Christo Iesu, {*} Quem propósuit Deus propitiatórium per fidem in sánguine ipsíus.

Ecce agnus Dei, qui tollit peccátum mundi. {*} Quem propósuit Deus propitiatórium per fidem in sánguine ipsíus.