LITURGIA HORARUM

Propria diœcesium Slovachiæ

Die 23 ianuarii

S. IOANNIS ELEEMOSYNARII, EPISCOPI

Memoria

(in ecclesia cathedrali Bratislavæ tantum)

S. Ioannes Eleemosynarius, ortus e Cypro, episcopus factus est Alexandriæ anno 608. Maxime vero misericordia in pauperes excelluit, propter quod cognomentum Eleemosynarius adeptus est. Corpus eius Alexandriæ prius sepultum, deinde a Turcarum imperatore regi Hungariæ Matthiæ Corvino traditum est. Post cladem vero Mohatsianam Bratislavam translatum fuit, ubi in ecclesia S. Martini honorifice colitur.

De Communi pastorum, vel sanctorum virorum; pro iis qui opera misericordiæ exercuerunt.

Ad Officium lectionis

LECTIO ALTERA

E Homília sancti Ioánnis Chrysóstomi epíscopi ad pópulum Antiochénum

(Homilia 36)

{p}

Adhæsio ad divitias est impedimentum vitæ perfectionis

Sicut dívitum líberi monília circa collum gestant; numquam ea déponunt, sed tamquam nobilitátis ínsigne circúmferunt: sic et eleemósyna, caríssimi, nos semper óportet induámus, ostendéntes, quod misericórdis patris simus fílii, qui fecit hunc solem oríri super bonos et malos. Sed non credunt infidéles? Igitur per hæc credent, si nos hæc operémur; si vídeant quod ómnium misereámur, et illum inscríptum habeámus præceptórem, scient, quod illum imitántes hoc fácimus.

Eleemósynæ donum est magnum, immo vero magnum bonum. Si pecúnias contémnere discámus, ália quoque discámus. Hinc enim intuére quot bona pariántur. Dans eleemósynam, sicut óportet dare, discit aspernári divítias. Qui pecúnias dídicit aspernári, malórum rádicem excídit. Itaque non minus áccipit, quam præstat, benefícium. Non eo solum quod débitum et retribútio fit eleemósynæ repósita; verum et quod ánima sapiens et alta fiat et dives.

Qui dat eleemósynam, discit non admirári pecúnias, neque áurum. Hoc autem instrúcta mente máximum in cælum ascendéndi princípium accépit, et innúmeras contentiónis et litis, invídiæ ac tristítiæ sústulit occasiónes. Nostis enim, nostis et vos, quod ómnia propter pecúnias, et infiníta propter pecúnias bella. Qui autem has contémnere discit, semetípsum in tranquillitáte constítuit.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Mt 25, 35. 40{/r}; {r}Prov 19, 17{/r}

Esurívi, et dedístis mihi manducáre; sitívi, et dedístis mihi bíbere; hospes eram, et collegístis me: {*} Amen dico vobis: Quámdiu fecístis uni ex his frátribus meis mínimis, mihi fecístis.

Fenerátur Dómino, qui miserétur páuperi. {*} Amen dico vobis: Quámdiu fecístis uni ex his frátribus meis mínimis, mihi fecístis.

ORATIO

Omnípotens Deus, qui sanctum Ioánnem Eleemosynárium, epíscopum, exímio amóre erga afflíctos et egénos decorásti; eius nobis intercessióne concéde, ut vínculis avarítiæ expedíti, opéribus misericórdiæ abundémus.

Die 23 aprilis

S. ADALBERTI, EPISCOPI ET MARTYRIS

Memoria

S. Adalbertus, genuino nomine Vojtech e familia Slavnik in arce Libice nuncupato natus est. Anno 983 post mortem Detmar, primi episcopi Pragensis, episcopus creatus est. Sed anxius de salute suorum fidelium, qui multis facinoribus paganicis tenebantur, Romam recessit. Iam anno 994 — 995 Hungariam docuit et principis Geysæ filium sanctum Stephanum confirmavit. Postea ad septemtrionales Slavorum nationes Christo lucrandis profectus est. Quod studium salvandi animas die 23 aprilis 997 martyrio redemit. Iam anno 997 sanctus renuntiatus est.
De Communi unius martyris, vel pastorum.

Ad Officium lectionis

LECTIO ALTERA

Z_legendy Quattuor Immensi, ktorú napísal pravdepodobne svätý Radim roku 999

{p}

Kiež nás na jeho príhovor Kristus chráni

Veriacim v_Krista všetkým

v_ňom veľké svietilo svetlo,

nie skryté pod mericou,

lež žiariace naplno zjavne.

Nespočetný zástup úbohých chudákov

sám živil zo svojho,

viac než dosť,

až hojnosť ich potrebám poskytol vecí.

Jeho však samého zriedka len

–_mimo dní sviatočných_–

sýteho zastihlo slnko a spať ho nevídala noc.

Nikdy sa nenaspal nadostač,

cestou i_necestou chodil,

tu žalmy prednášal,

tam almužnu dával chudobným,

chorých navštevoval,

alebo v_putách kvíliacich vinníkov.

Starosť o_jedlo, o_spánok nikdy mu nebránila

v_modlitbách stráviť aj celé hodiny dlhé.

Keď skončil večernú modlitbu,

bol ticho až do prvej rannej;

mlčanie nočné u_mníchov zvyčajné

zachovával vždycky.

Po rannej modlitbe išiel prehliadnuť zástupy ľudu;

pýtal sa, kto si čo praje a prečo prišiel k_nemu.

Všetkých uzmieroval, nikoho neodsúdil nikdy.

A keď už konečne voľný bol,

zbavený takýchto vecí,

ľúbezné hymny horlivo spieval

v_Ježišovi Kristovi,

až ho k_slúženiu omše odviedla

príslušná chvíľa.

A omšu keď skončil, nesýtil telo potravou,

lež s_milými duchovnými

a znalcami svätého Zákona

prečítal mnohé knihy,

v_ktorých je obsiahnutý Zákon,

rozprával o_nich a radil,

čo robiť kážu.

Taký mal životný cieľ, tak pracoval, o_to sa staral.

Zatiaľ však z_perí mu neprestávala

plynúť reč k_národu,

keď učil, čo robiť a čoho sa chrániť;

nespravodlivým trest, odmenu riadnym sľuboval,

že Krista naveky z_tváre do tváre vidieť budú.

V_slovách bol šetrný, v_nábožnosti vážny a prísny.

Vľúdny k_poddaným všetkým,

lež k_pyšným občas aj tvrdý.

Opatrný sťa had,

však skvel sa i_prostotou holubíc bielych.

Ale zmyselné stádo sa vzpiera konať, čo pastier

duchovný na srdce kladie, a kráča stále a stále

ta, kde k_obžerstvu láska a jalové vášne ho vábia.

O_Božom zákone mu on a o_večnom živote káže,

ľud sa však rúti do smrti a na nijaký zákon nedbá.

Videl tu svätý biskup, že nikto chápať nechce

to, čo príkazy velia, a to, čím jeho slová znejú,

nevidel nijaký úspech,

len zmar únavnej svojej práce.

A vtedy plakal nad skazou národa,

nad množstvom hriechov.

Napokon presmutný a horko si ťažkajúc na všetko,

rozhodol sa, že radšej pery zavrie,

než by mal márniť prácu

v_národe zaslepenom,

čo zlom sa akoby dobrom riadil.

Pluhom spásneho slova je odhodlaný stále a stále zorávať

v_Ježišovi Kristovi

neplodný úhor všetkých duší;

a hneď nastúpil svoju púť a uznal

za výhodnejšie

rozsievať medzi Prusmi

semeno života večného.

A bol to deviaty deň, ako je známe,

pred prvým májom,

čo náš biskup Vojtech bol umučený

pre Krista Pána.

Kiež nás na jeho ustavičný príhovor

presvätý Kristus chráni

po všetky veky a nad to i_po smrti ďalej!

{p}

RESPONSORIUM

{r}2 Tim 4, 7-8a{/r}; {r}Phil 3, 8b. 10{/r}

Bonum certámen certávi, cursum consummávi, fidem servávi: {*} In relíquo repósita est mihi coróna iustítiæ, allelúia.

Omnia detriméntum feci ad cognoscéndum Christum, et communiónem passiónum illíus, confórmans me morti eius. {*} In relíquo repósita est mihi coróna iustítiæ, allelúia.

Ad Laudes matutinas

Ad Benedictus, ant. Oslavujme Krista, Pána, ktorý svätého biskupa Vojtecha korunoval slávou mučeníctva. Aleluja.

ORATIO

Omnípotens sempitérne Deus, qui sanctum Adalbértum, epíscopum tuum, plenum fide et virtúte Spíritus Sancti, indeféssum evangélii præcónem apud Slávicas gentes effecísti; præsta nobis orántibus, ut eius vestígia sectántes nos quoque verbo et exémplo fídei exhibeámus testimónium.

Ad Vesperas

Ad Magnificat, ant. Veľký mučeník, horlivý pastier, sláva Slovanov, svätý Vojtech, prihováraj sa za svoj ľud a za celú Božiu Cirkev. Aleluja.

Die 16 maii

S. IOANNIS NEPOMUCENI, SACERDOTIS ET MARTYRIS

Memoria

(Festum in diœcesi Rosnaviensi)

S. Ioannes, secundum locum natalem dictus Nepomucký, sacerdos factus est anno 1372. Archiepiscopus Pragensis Ioannem diœcesis vicarium generalem constituit. Vir Dei iura Ecclesiæ fortiter contra Venceslaum IV regem detendit, qui illum etiam propter sigillum sacramentale tormentis vexatum tandem in Moldavam flumen, Pragam interfluens, circa horam nonam vespertinam die 20 martii anno 1393 deicere fecit. Amplius trecentis annis post mortem, in iuridica corporis recognitione pars eius corporis incorrupta et vivida reperta usque nunc cernitur. Canonisatus est anno 1727. Corpus sancti Martyris in ecclesia cathedrali Pragensi asservatur.

De Communi unius martyris, præter sequentia:

Ad Officium lectionis

Beáte martyr, próspera

diem triumphálem tuum,

quo sánguinis merces tibi

coróna vincénti datur.

Hic te ex tenébris sǽculi,

tortóre victo et iúdice,

evéxit ad cælum dies

Christóque ovántem réddidit.

Nunc angelórum párticeps

collúces insígni stola,

quam testis indomábilis

rivis cruóris láveras.

Adésto nunc et óbsecra,

placátus ut Christus suis

inclínet aurem prósperam,

noxas nec omnes ímputet.

Paulísper huc illábere

Christi favórem déferens,

sensus graváti ut séntiant

levámen indulgéntiæ.

Honor Patri cum Fílio

et Spíritu Paráclito,

qui te coróna pérpeti

cingunt in aula glóriæ. Amen.

Sacraméntum regis abscóndere bonum est, allelúia.

Opera autem Dei reveláre honoríficum est, allelúia.

De Epístola prima beáti Petri apóstoli

{r:1Pt}4, 12 – 5, 11{/r}

{p}

Nolite mirari in fervore qui ad tentationem vobis fit

{v}4,12{/v}Caríssimi, nolíte mirári in fervóre, qui ad tentatiónem vobis fit, quasi novi áliquid vobis contíngat, {v}13{/v}sed, quemádmodum communicátis Christi passiónibus, gaudéte, ut et in revelatióne glóriæ eius gaudeátis exsultántes. {v}14{/v}Si exprobrámini in nómine Christi, beáti, quóniam Spíritus glóriæ et Dei super vos requiéscit. {v}15{/v}Nemo enim vestrum patiátur quasi homicída aut fur aut maléficus aut alienórum speculátor; {v}16{/v}si autem ut christiánus, non erubéscat, gloríficet autem Deum in isto nómine.

{v}17{/v}Quóniam tempus est, ut incípiat iudícium a domo Dei; si autem primum a nobis, qui finis eórum, qui non credunt Dei evangélio?

{v}18{/v}«Et si iustus vix salvátur,

ímpius et peccátor ubi parébit?».

{v}19{/v}Itaque et hi, qui patiúntur secúndum voluntátem Dei, fidéli Creatóri comméndent ánimas suas in benefácto.

{v}5,1{/v}Senióres ergo, qui in vobis sunt, óbsecro, consénior et testis Christi passiónum, qui et eius, quæ in futúro revelánda est, glóriæ communicátor: {v}2{/v}Páscite, qui est in vobis, gregem Dei, providéntes non coácto sed spontánee secúndum Deum, neque turpis lucri grátia sed voluntárie, {v}3{/v}neque ut dominántes in cleris sed formæ facti gregis. {v}4{/v}Et cum apparúerit Princeps pastórum, percipiétis immarcescíbilem glóriæ corónam.

{v}5{/v}Simíliter, adulescéntes, súbditi estóte senióribus. Omnes autem ínvicem humilitátem indúite, quia

Deus supérbis resístit,

humílibus autem dat grátiam.

{v}6{/v}Humiliámini ígitur sub poténti manu Dei, ut vos exáltet in témpore, {v}7{/v}omnem sollicitúdinem vestram proiciéntes in eum, quóniam ipsi cura est de vobis. {v}8{/v}Sóbrii estóte, vigiláte. Adversárius vester Diábolus tamquam leo rúgiens círcuit quǽrens quem dévoret. {v}9{/v}Cui resístite fortes fide, sciéntes eádem passiónum ei, quæ in mundo est, vestræ fraternitáti fíeri.

{v}10{/v}Deus autem omnis grátiæ, qui vocávit vos in ætérnam suam glóriam in Christo Iesu, módicum passos ipse perfíciet, confirmábit, solidábit, fundábit. {v}11{/v}Ipsi impérium in sǽcula sæculórum. Amen.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Jac 1, 12{/r}; {r}Ap 2, 10{/r}

Beátus vir qui suffert tentatiónem qui cum probátus fúerit accípiet corónam vitæ. {*} Quam repromísit Deus diligéntibus se, allelúia.

Esto fidélis usque ad mortem, et dabo tibi corónam vitæ. {*} Quam repromísit Deus diligéntibus se. Aleluja.

O_mučení a smrti Jána z_Pomuku od arcibiskupa Jána z_Jenštejna

(27. článok Sťažností Bonifácovi IX. z_roku 1393)

{p}

Dal ho mučiť pred očami všetkých a sám priložil ruku

Na nasledujúci deň mi určili termín, keď sa malo prostredníctvom kráľovskej rady rokovať o_urovnaní a zmierení s_kráľom, moravským markgrófom a kráľovským komorníkom. S_mojimi radcami ma predviedli pred kráľa na uzavretie konečného mieru. Ako som tam bol so svojimi vikármi a s_inými, kráľ zrušil dohodu, ktorej uzavretie zveril svojej rade, a povedal, že s_onou pokonávkou a zmierením nie je spokojný. A vravel toto: „Ty, arcibiskup, vylučuješ z_Cirkvi mojich úradníkov bez môjho vedomia a potvrdil si kladrubského opáta!“ A mnoho iných vyhrážok povedal majstrovi mojej kúrie: „Odstúp odo mňa, lebo ti zaraz dám zraziť hlavu!“ Potom sa pozrel na tých, čo ma sprevádzali, a povedal: „Týchto štyroch zatknite“ – totiž môjho oficiála Mikuláša Puchníka, doktora cirkevného práva môjho vikára Jána, míšenského prepošta môjho kanonika Václava a mňa – „a obozretne odveďte!“ A iným pohrozil: „Teba a teba utopím!“ Keď som pred ním niekoľko ráz pokľakol, usilujúc sa zmierniť jeho hnev, aj on posmešne kľakol predo mňa na obe kolená.

A keď bol v_kapitule, hneď udrel rukoväťou svojho meča po hlave doktora práv dekana môjho pražského kostola Bohuslava, už vetchého starca, tak silno, že mu vytryskol prúd krvi, a s_rukami zviazanými za chrbtom rozkázal ho odviesť do domu pražského kastelána.

Navečer ich dal – zviazaných na rukách i_nohách – pred očami všetkých svojmu katovi mučiť a on sám priložil ruku i_fakľu k_bokom vikára a oficiála i_na iné miesta. A kázal ich utopiť. A boli by už bývali všetci utopení, keby neboli – ako vravia ľudia – v_prítomnosti verejného notára sľúbili a odprisahali, že nikdy nepovedia, že boli zajatí alebo mučení; a ako som sa dozvedel, chcel tiež, aby mu prisahali, že sa postavia proti mne, biskupovi. Oni však, celí prestrašení, radšej žiadali vyhotovenie verejnej listiny, ako by sa mali dať utopiť, a – ako hovoria ľudia – potvrdili ju svojimi prísahami. Potom ich prepustili.

Iba ctihodného Jána, doktora a môjho vikára, po strašnom mučení a prepálení boku, takže už ani nemohol zostať nažive, viedli verejne ulicami a námestiami mesta utopiť. Asi o_tretej hodine v_noci ho z_pražského mosta so zviazanými rukami a s_hlavou priviazanou k_nohám v_podobe kolesa hodili do rieky a utopili.

{p}

RESPONSORIUM

Porov. {r}Mk 6, 20{/r}

Kráľ sa Jána bál. {*} Vedel, že je to muž spravodlivý a svätý., allelúia.

Keď ho počúval, býval vo veľkých rozpakoch, a predsa ho rád počúval. {*} Vedel, že je to muž spravodlivý a svätý. Aleluja.

Ad Laudes matutinas

HYMNUS

Invíctus martyr Dómini,

mergéndus unda flúminis;

stat fortis in siléntio,

dum fit sigílli méntio.

Hinc rex minátur fúnera,

hinc tortor infert vúlnera;

manus ligántur fúnibus,

artus cremántur ígnibus.

Sed hæc Ioánnes déspicit,

nec regis iram réspicit,

secréta non vult pándere,

horret sigíllum frángere.

Stat mutus agnus ínnocens,

nil de tegéndis próferens;

stat: dumque rex nil élicit,

e ponte iustum déicit.

Beátus martyr sigílli,

sacérdos Christi húmilis;

quæ sit Ioánnis sánctitas

signórum docet cláritas.

Da, sempitérna Trínitas

ut in bono sit fírmitas;

aut lacrimárum flúmina

mergant cadéntum crímina. Amen.

Ant. 1Instans oratióni et ministério verbi, hortabátur omnes in propósito cordis permanére in Dómino, alleluia.

Psalmi et canticum de dominica hebd. I.

Ant. 2Igne me examinásti, et non est invénta in me iníquitas,, alleluia.

Ant. 3Beátus qui in lingua sua non est lapsus, et qui non servívit indígnis se,, alleluia.

LECTIO BREVIS

{r}Iac 1, 19-21{/r}

Scitis, fratres mei dilécti. Sit autem omnis homo velox ad audiéndum, tardus autem ad loquéndum, et tardus ad iram; ira enim viri iustítiam Dei non operátur. Propter quod abiciéntes omnem immundítiam et abundántiam malítiæ, in mansuetúdine suscípite ínsitum verbum, quod potest salváre ánimas vestras.

RESPONSORIUM BREVE

Per annum:

Pósui {*} Ori meo custódiam.

Pósui {*} Ori meo custódiam.

Cum consísteret peccátor advérsum me. {*}

Ori meo custódiam.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Pósui {*} Ori meo custódiam.

Tempore paschali:

Pósui ori meo custódiam. {*} Allelúia, allelúia.

Pósui ori meo custódiam. {*} Allelúia, allelúia.

Cum consísteret peccátor advérsum me. {*}

Allelúia, allelúia.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Pósui ori meo custódiam. {*} Allelúia, allelúia.

Ad Benedictus, ant. Dedit mihi Dóminus linguam mercédem meam; et in ipsa laudábo eum, allelúia.

PRECES

Fratres, Salvatórem nostrum, testem fidélem, per mártyres interféctos propter verbum Dei, celebrémus, clamántes:

Redemísti nos Deo in sánguine tuo.

Per mártyres tuos, qui líbere mortem in testimónium fídei sunt ampléxi,

da nobis, Dómine, veram spíritus libertátem.

Redemísti nos Deo in sánguine tuo.

Per mártyres tuos, qui fidem usque ad sánguinem sunt conféssi,

da nobis, Dómine, puritátem fideíque constántiam.

Redemísti nos Deo in sánguine tuo.

Per mártyres tuos, qui, sustinéntes crucem, tua vestígia sunt secúti,

da nobis, Dómine, ærúmnas vitæ fórtiter sustinére.

Redemísti nos Deo in sánguine tuo.

Per mártyres tuos, qui stolas suas lavérunt in sánguine Agni,

da nobis, Dómine, omnes insídias carnis mundíque devíncere.

Redemísti nos Deo in sánguine tuo.

Pater noster.

ORATIO

Deus, qui ad tuénda Ecclésiæ iura et ad sacramentále sigíllum sérvandum, sanctum Ioánnem, presbyterum et mártyrem tuum, virtúte constántiæ roborásti; auxílium tuum súpplices exorámus, ut eius fortitúdinem imitántes, nobis concréditum pastorále ministérium fidéliter impleámus.

Ad Vesperas

HYMNUS Invíctus martyr .

Vel: (JKS 424).

Teba oslavuje, ľud tvoj zvelebuje,
ó, svätý Ján.

Zhliadni na nábožných
v_úcte zhromaždených v_posvätný chrám.

Láskavý buď vždy k_nám,
predrahý svätý Ján Nepomucký.

Láskavý buď vždy k_nám,
predrahý svätý Ján Nepomucký.

Ty si vzor svätosti, lásky, nábožnosti
od liet prvých,

výborný učiteľ, horlivý kazateľ
slov Kristových;

kráľovský almužník, úbohých pomocník,
ó, svätý Ján,

kráľovský almužník, úbohých pomocník,
ó, svätý Ján.

A keď Václavovi, zlostnému kráľovi,
nechceš zjaviť

spoveď prevznešenej manželky kráľovej,
dá ťa chytiť;

na smrť ťa odsúdi,
katmi do Vltavy dá ťa hodiť,

na smrť ťa odsúdi,
katmi do Vltavy dá ťa hodiť.

Svätý oslávený, buď nám naklonený
z_celej moci,

buď svojim ctiteľom, vrúcnym vzývateľom
na pomoci.

Vypros nám milosti ku šťastnej večnosti,
ó, svätý Ján.

Vypros nám milosti ku šťastnej večnosti,
ó, svätý Ján.

Ant. 1Lex veritátis fuit in ore eius, et iníquitas non est invénta in lábiis eius, allelúia.

Psalmi et canticum de Communi unius martyris.

Ant. 2Lábia sacerdótis custódiant sciéntiam, et legem requírent ex ore eius, allelúia.

Ant. 3Loquébar de testimóniis tuis in conspéctu regum, et non confundébar, allelúia.

LECTIO BREVIS

{r}Ap 7, 14b-17{/r}

Hi sunt qui venérunt de tribulatióne magna et lavérunt stolas suas et dealbavérunt eas in sánguine Agni. Ideo sunt ante thronum Dei et sérviunt ei die ac nocte in templo eius, et qui sedet in throno habitábit super illos. Non esúrient neque sítient ámplius, nec cadet super illos sol, neque ullus æstus, quóniam Agnus, qui in médio throni est, reget illos et dedúcet eos ad vitæ fontem aquárum, et abstérget Deus omnem lácrimam ab óculis eórum.

RESPONSORIUM BREVE

Per annum:

Fulgébunt iusti {*} Sicut sol in conspéctu Dei.

Fulgébunt iusti {*} Sicut sol in conspéctu Dei.

Et lætabúntur omnes recti corde. {*}

Sicut sol in conspéctu Dei.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Fulgébunt iusti {*} Sicut sol in conspéctu Dei.

Tempore paschali:

Fulgébunt iusti sicut sol in conspéctu Dei. {*} Allelúia, allelúia.

Fulgébunt iusti sicut sol in conspéctu Dei. {*} Allelúia, allelúia.

Et lætabúntur omnes recti corde. {*}

Allelúia, allelúia.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Fulgébunt iusti sicut sol in conspéctu Dei. {*} Allelúia, allelúia.

Ad Magnificat, ant. Transívi per ignem et aquam; et edúxit me in refrigérium, allelúia.

PRECES

Hac hora, qua Rex mártyrum vitam suam in cena óbtulit et in cruce depósuit, grátias agámus illi, dicéntes:

Te, Dómine, celebrámus.

Te, Dómine, celebrámus, quia in finem dilexísti nos, salvátor noster, omnis martýrii fons et exémplum:

Te, Dómine, celebrámus.

Quia omnes peccatóres pæniténtes in prǽmium vitæ vocásti:

Te, Dómine, celebrámus.

Quia sánguinem novi et ætérni testaménti, in remissiónem peccatórum effúsum, hódie obtúlimus:

Te, Dómine, celebrámus.

Quia hac die per grátiam tuam in fide perseverávimus:

Te, Dómine, celebrámus.

Quia tuæ morti multos fratres hódie sociásti:

Te, Dómine, celebrámus.

Pater noster.

Oratio, ut ad Laudes matutinas

Die 16 iunii

S. NEITI, MARTYRIS

Memoria

(In ecclesia cathedrali Rosnaviensi tantum)

S. Neitus, Romanus, variis muneribus publicis functus, tempore Diocletiani ad mortem condemnatus cum pluribus christianis martyrio vitam finivit. Sepultus est in cœmeterio Callisti. Eius reliquiæ testatæ anno 1819 uti fidei dignæ papa Gregorius XVI anno 1819 ecclesiæ cathedrali Rosnaviensi donavit et publicum cultum concessit.

De Communi unius martyris.

E Declaratióne Dignitátis humánæ Concílii Vaticáni secúndi de libertáte religiósa

(Nn. {r:DH}2-3{/r})

{p}

Religionis libertas et relatio hominis ad Deum

Secúndum dignitátem suam hómines cuncti, quia persónæ sunt, ratióne scílicet et líbera voluntáte prǽditi ideóque personáli responsabilitáte aucti, sua ipsórum natúra impellúntur necnon moráli tenéntur obligatióne ad veritátem quæréndam, illam imprimis quæ religiónem spectat. Ténentur quoque veritáti cógnitæ adhærére atque totam vitam suam iuxta exigéntias veritátis ordináre. Huic autem obligatióni satisfácere hómines modo suæ propriæ natúræ consentáneo, non possunt nisi libertáte psychológica simul atque immunitáte a coercitióne extérna fruántur. Non ergo in subiectíva persónæ dispositióne, sed in ipsa eius natúra ius ad libertátem religiósam fundátur. Quámobrem ius ad hanc immunitátem perséverat étiam in iis qui obligatióni quæréndi veritátem eíque adhæréndi non satisfáciunt; eíusque exercítium impedíri nequit dúmmodo iustus ordo públicus servétur.

Quæ clárius adhuc patent consideránti suprémam humánæ vitæ normam esse ipsam legem divínam, ætérnam, obiectívam atque universálem, qua Deus consílio sapiéntiæ et dilectiónis suæ mundum univérsum viasque communitátis humánæ órdinat, dírigit, gubérnat. Huius suæ legis Deus hóminem partícipem reddit, ita ut homo, providéntia divína suáviter disponénte, veritátem incommutábilem magis magísque agnóscere possit. Quápropter unusquísque offícium ideóque et ius habet veritátem in re religiósa quæréndi ut sibi, médiis adhíbitis idóneis, recta et vera consciéntiæ iudícia prudénter effórmet.

Véritas autem inquirénda est modo dignitáti humánæ persónæ eíusque natúræ sociáli próprio, líbera scílicet inquisitióne, ope magistérii seu institutiónis, communicatiónis atque diálogi, quibus álii áliis expónunt veritátem quam invenérunt vel invénisse putant, ut sese ínvicem in veritáte inquirénda adiúvent; veritáti autem cógnitæ fírmiter adhæréndum est assénsu personáli.

Dictámina vero legis divínæ homo pércipit et agnóscit mediánte consciéntia sua; quam tenétur fidélis sequi in univérsa sua activitáte, ut ad Deum finem suum, pervéniat.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Eph 5, 8-9{/r}; {r}Mt 5, 14. 16{/r}

Vos estis lux in Dómino; ut fílii lucis ambuláte. {*} Fructus lucis est in omni bonitáte et iustítia et veritáte.

Vos estis lux mundi. Lúceat lux vestra coram homínibus. {*} Fructus lucis est in omni bonitáte et iustítia et veritáte.

ORATIO

Omnípotens et miséricors Deus, qui sanctum Neitum ad martýrii cruciátus heróice sustinéndos fortem effécisti, eius nobis intercessióne concéde, pro víribus fídei increménta promovére, ut una cum frátribus Christo lucrátis, vitam ætérnam consequámur.

Die 27 iunii

S. LADISLAI, REGIS

(In archidiœcesi Tirnaviensi, Cassoviensi et in diœcesi Neosoliensi, Nitriensi et Rosnaviensi)

Ladislaus, Hungariæ rex, beneficentia in egentes, iustitia ac liberalitate eminebat. Ad cultum religiosum amplificandum renovavit et construxit multa monasteria. Etiam diœcesis Nitriensis innovatæ ipse est auctor. Mortuus est prope Nitriam anno 1095. Cælestinus III anno 1192 eum Sanctorum albo accensuit.

De Communi sanctorum virorum.

E Constitutióne pastoráli Gáudium et spes Concílii Vaticáni secúndi de Ecclésia in mundo huius témporis

(N. {r:GS}43{/r})

{p}

De adiutorio quod Ecclesia per christianos navitati humanæ conferre satagit

Concílium christiános, cives utriúsque civitátis, adhortátur ut sua terréstria offícia fidéliter implére stúdeant, idque spíritu Evangélii ducti. A veritáte discédunt qui, sciéntes nos non habére hic manéntem civitátem sed futúram inquírere, putent se proínde offícia sua terréstria neglígere posse, non attendéntes se per ipsam fidem ad eádem implénda magis tenéri, secúndum vocatiónem qua quisque vocátus est. At non minus errant qui, e contrário, opinéntur se ita seípsos negótiis terréstribus immérgere posse, quasi ista omníno aliéna sint a vita religiósa, quippe quia ipsam in solíus cultus áctibus et offíciis quibúsdam morálibus impléndis consístere arbitréntur. Discídium illud inter fidem quam profiténtur et vitam quotidiánam multórum, inter gravióres nostri témporis erróres recenséndum est. Scándalum hoc iam in Vétere Testaménto Prophétæ veheménter redarguébant et multo magis in Novo Testaménto ipse Iesus Christus grávibus pœnis minabátur. Ne ígitur pérperam inter se opponántur activitátes professionáles et sociáles ex una parte, vita religiósa ex áltera. Christiánus, offícia sua temporália négligens, offícia sua erga próximum, immo et ipsum Deum négligit suámque ætérnam salútem in díscrimen addúcit. Gaudeant pótius christiáni, exémplum Christi secúti, qui fábrilem artem exércuit, se omnes suas navitátes terréstres exercére posse, conátus humános, domésticos, professionáles, scientíficos vel téchnicos in unam synthésim vitálem cum bonis religiósis colligéndo, sub quorum altíssima ordinatióne ómnia in Dei glóriam coordinántur.

Laicis próprie, etsi non exclusíve, sæculária offícia et navitátes cómpetunt. Cum ígitur, sive sínguli sive consociáti, ut cives mundi agunt, non solum leges próprias uniuscuiúsque disciplínæ servábunt, sed veram perítiam in illis campis sibi comparáre studébunt. Libénter cum homínibus eósdem fines prosequéntibus cooperabúntur. Agnoscéntes exigéntias fídei eíusque virtúte prǽditi, incunctánter, ubi opórtet, nova incépta excógitent atque ad efféctum dedúcant. Ad ipsórum consciéntiam iam apte formátam spectat, ut lex divína in civitátis terrénæ vita inscribátur. A sacerdótibus vero láici lucem ac vim spirituálem exspéctent. Neque tamen ipsi cénseant pastóres suos semper ádeo péritos esse ut, in omni quæstióne exsurgénte, étiam gravi, solutiónem concrétam in promptu habére queant, aut illos ad hoc missos esse; ipsi pótius, sapiéntia christiána illustráti et ad doctrínam Magistérii observánter attendéntes, partes suas próprias assúmant.

Láici vero, qui in tota vita Ecclésiæ actuósas partes geréndas habent, non solum mundum spíritu christiáno imbúere tenéntur, sed étiam ad hoc vocántur ut in ómnibus, in média quidem humána consortióne Christi sint testes.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Eph 5, 8-9{/r}; {r}Mt 5, 14. 16{/r}

Vos estis lux in Dómino; ut fílii lucis ambuláte. {*} Fructus lucis est in omni bonitáte et iustítia et veritáte.

Vos estis lux mundi. Lúceat lux vestra coram homínibus. {*} Fructus lucis est in omni bonitáte et iustítia et veritáte.

MODLITBA

Omnípotens sempitérne Deus, qui in sancto Ladíslao exémplum nobis dedísti, quómodo cuíque páteat via ad sancte tibi serviéndum in quálibet vitæ condicióne; præsta supplícibus tuis, ut per nos, qui Christi doctrínam sectámur, et concórdia inter cives et mútua cáritas augeátur.

Die 5 iulii

SS. CYRILLI, MONACHI, ET METHODII, EPISCOPI

Sollemnitas

Cyrillus (antea Constantinus), Thessalonicæ natus, optime eruditus est Constantinopoli. Cum fratre Methodio missionem apud Slavos in Magna Moravia suscepit ad excolendam fidem catholicam et ad organisandam ecclesiasticam provinciam. Fratres sancti Scripturam sacram et libros liturgicos in linguam paleoslavicam adhibitis litteris a Cyrillo inventis verterunt. Romam vocati de munere apostolico rationem retulerunt. Hadrianus II confirmavit slavicam linguam liturgicam. Cyrillus Romæ vestem monasticam accipiens mortuus est die 14 februarii anno 869. Methodius vero episcopus creatus prius in Pannonia, deinde qua archiepiscopus et legatus apostolicus pro fide in Magna Moravia functus est. Multa perpessus est ab invidis, sed a Pontificibus Romanis adiutus est. Mortem obiit die 6 aprilis anno 885.

Ad I Vesperas

HYMNUS

Sédibus cæli nítidis recéptos

dícit{i}e{/i} athlétas géminos, fidéles;

Slávicæ duplex colúmen decúsque

dícite gentis.

Hos amor fratres sociávit unus,

unáqu{i}e{/i} abdúxit, píetas erémo,

quo darent multis cítius beátæ

pígnora vitæ.

Luce, quæ templis súperis renídet,

Búlgaros complent, Morávos, Bohémos;

dévias turmas numerósa Petro

ágmina ducunt.

Fiat o vestris méritis ut orbis

noscat ætérnæ fídei nitórem;

quæ dedit princeps, dabit ipsa semper

Roma salútem.

Christi, qui tantos fídei magístros

hos tuos servos pópulis dedísti,

laus tibi, nobis éadem paránti

gáudia cæli. Amen.

Vel, in recitatione communi, cantus e JKS n. 432 Oslavujme hviezdy jasné.

Oslavujme hviezdy jasné:

Cyrila a Metoda,

tieto zhora svetlá krásne

slovenského národa.

Vrúcne zaznej v_národe

jediný všetkých hlas:

Ó,_svätý Cyril i_Metod, orodujte za nás.

Ó,_svätý Cyril i_Metod, orodujte za nás.

Otcom našim Pána, Krista,

s_prácou veľkou hlásali,

aby sa tak dozaista

k_sláve večnej dostali.

Vrúcne zaznej.

Ako verní pastierovia

pásli stáda Pánove,

odrážali jak strážcovia

všetky klamy diablove.

Vrúcne zaznej.

Ako sviece pravovzorné

svetlom pravdy svietili,

srdcia čisté a pokorné

k_láske Božej vznietili.

Vrúcne zaznej.

Už koruna spravodlivá

v_nebi krášli hlavu vám,

vaša prosba starostlivá

vyžiadaj tú slávu nám!

Vrúcne zaznej.

PSALMODIA

Ant. 1Laudémus viros gloriósos et paréntes nostros. Psalmus 116

Ant. 2Hómines isti magni virtúte fuérunt, nuntiántes pópulis sanctíssima verba. Psalmus 145

Ant. 3In perítia sua requiréntes litterárum modos, quibus narravérunt cármina scripturárum. Canticum

Eph 1, 3-10

LECTIO BREVIS

{r}1 Io 1, 1-3{/r}

Quod fuit ab inítio, quod audívimus, quod vídimus óculis nostris, quod perspéximus et manus nostræ contrectavérunt, de verbo vitæ — et vita appáruit, et vídimus et testámur et annuntiámus vobis vitam ætérnam quæ erat coram Patre et appáruit nobis — quod vídimus et audívimus annuntiámus et vobis, ut et vos communiónem habeátis nobíscum.

RESPONSORIUM BREVE

Super te, Ierúsalem, {*} Constítui custódes.

Super te, Ierúsalem, {*} Constítui custódes.

Die ac nocte non tacébunt prædicáre nomen Dómini. {*}

Constítui custódes.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Super te, Ierúsalem, {*} Constítui custódes.

Ad Magnificat, ant. Hi sunt patres nostri, veríque pastóres, qui nos sedéntes in ténebris ad admirábile vitæ lumen vocavérunt.

PRECES

Cum gáudio celebrémus Iesum Christum, Sacerdótem magnum et Pastórem, qui misit nobis præcónes fídei Cyrillum et Methódium, et supplíciter eum implorémus:

Hereditátem patrum nostrórum custódias, Dómine.

Dómine Iesu, qui Ecclésiam suam sanctis et exímiis viris illústras,

da, ut omnes christiáni gaudio fúlgeant de tua cógnita veritáte.

Hereditátem patrum nostrórum custódias, Dómine.

Dómine Iesu, qui per sánguinem suum reconciliásti nos cum Patre,

consérva nos in tua caritáte, ut omnes unum simus.

Hereditátem patrum nostrórum custódias, Dómine.

Dómine Iesu, fac nos pópulum exímium, concórdem in vera fide tua et confessióne recta,

et ínspira córdibus nostris verbum doctrínæ tuæ.

Hereditátem patrum nostrórum custódias, Dómine.

Dómine Iesu, qui per Ecclésiæ pastóres vitam ætérnam óvibus tuis præstas,

salva defúnctos pro quibus ánimam tuam posuísti.

Hereditátem patrum nostrórum custódias, Dómine.

Pater noster.

ORATIO

Omnípotens sempitérne Deus, qui missióne apostólica sanctórum Cyrilli et Methódii maióres nostros ad unam verámque fidem perveníre fecísti; eórum suffrágio adiúva nos, ut sanctum hoc patrimónium filiáli sedulitáte custodiéntes et fidem nostram constánter profiteámur, et iuxta eándem vivámus.

Ad Invitatorium

Ant. Laudémus Deum nostrum in celebritáte sanctórum Cyrílli et Methódii.

Ad Officium lectionis

Ant. 1Dabo vobis pastóres iuxta cor meum, et pascent vos sciéntia et doctrina.

Ant. 2Nomen eórum vivit in generatiónem et generatiónem.

Ant. 3Sapiéntiam ipsórum narrent pópuli, et laudem eórum núntiet ecclésia.

Sapiéntiam amávi, et exquisívi a iuventúte mea.

Et quæsívi sponsam mihi eam assúmere.

De Epístola prima beáti Petri apóstoli

{r:1Petr}5, 1-11{/r}

{p}

Officia pastorum et fidelium

{v}1{/v}Senióres, qui in vobis sunt, óbsecro, consénior et testis Christi passiónum, qui et eius, quæ in futúro revelánda est, glóriæ communicátor: {v}2{/v}Páscite, qui est in vobis, gregem Dei, providéntes non coácto sed spontánee secúndum Deum, neque turpis lucri grátia sed voluntárie, {v}3{/v}neque ut dominántes in cleris sed formæ facti gregis. {v}4{/v}Et cum apparúerit Princeps pastórum, percipiétis immarcescíbilem glóriæ corónam.

{v}5{/v}Simíliter, adulescéntes, súbditi estóte senióribus. Omnes autem ínvicem humilitátem indúite, quia

Deus supérbis resístit,

humílibus autem dat grátiam.

{v}6{/v}Humiliámini ígitur sub poténti manu Dei, ut vos exáltet in témpore, {v}7{/v}omnem sollicitúdinem vestram proiciéntes in eum, quóniam ipsi cura est de vobis. {v}8{/v}Sóbrii estóte, vigiláte. Adversárius vester Diábolus tamquam leo rúgiens círcuit quærens quem dévoret. {v}9{/v}Cui resístite fortes fide, sciéntes eádem passiónum ei, quæ in mundo est, vestræ fraternitáti fíeri.

{v}10{/v}Deus autem omnis grátiæ, qui vocávit vos in ætérnam suam glóriam in Christo Iesu, módicum passos ipse perfíciet, confirmábit, solidábit, fundábit. {v}11{/v}Ipsi impérium in sǽcula sæculórum. Amen.

{p}

RESPONZÓRIUM

{r}1 Pt 5, 2. 3. 4{/r}; {r}Act 20, 28{/r}

Páscite qui est in vobis gregem Dei, formæ facti gregis. {*} Et cum apparúerit Princeps pastórum percipiétis immarcescíbilem glóriæ corónam.

Atténdite vobis et univérso gregi, in quo vos Spíritus Sanctus pósuit epíscopos páscere Ecclésiam Dei, quam acquisívit sánguine suo. {*} Et cum apparúerit Princeps pastórum percipiétis immarcescíbilem glóriæ corónam.

E Vita Constantíni et E Vita Methódii slávica

_

{p}

Auge Ecclesiam tuam, et omnes in unitatem collige

Constantínus Cyríllus multis labóribus onerátus in morbum íncidit et, morbum per multos dies ferens, vidit quondam visiónem Dei et ita cánere cœpit: «De iis, quæ mihi dixérunt: In domum Dómini intrábimus, lætátus est spíritus meus et cor exsultávit».

Cum hora venísset, ut réquiem accíperet et migráret in habitatiónes ætérnas, mánibus ad Deum sublátis orábat, ita cum lácrimis loquens:

«Dómine, Deus meus, qui omnes angélicos órdines et vires incorpóreas creásti, cælum extendísti et terram firmásti et ómnia, quæ exsístunt, ex nonexsisténtia in exsisténtiam perduxísti; qui semper exáudis eos, qui voluntátem tuam fáciunt et te veréntur et præcépta tua servant, exáudi oratiónem meam et fidélem gregem tuum serva, cui me servum tuum inéptum et indígnum præfecísti.

Líbera eos ab ímpia et gentíli malítia eórum qui te blasphémant, et auge Ecclésiam tuam multitúdine, et omnes in unitáte cóllige. Fac pópulum exímium, concórdem in vera fide tua et confessióne recta, et inspíra córdibus eórum verbum doctrínæ tuæ: tuum enim est donum, quod nos ad prædicatiónem Evangélii Christi tui accepísti, incitántes ad bona ópera et faciéntes ea, quæ tibi grata sunt. Quos mihi dedísti, tamquam tuos tibi reddo; rege eos forti tua déxtera, et tege eos tégmine alárum tuárum, ut omnes laudent et gloríficent nomen tuum, Patris et Fílii et Spíritus Sancti. Amen».

Deosculátus vero omnes sancto ósculo, dixit: «Benedíctus Deus, qui nos non in prædam dedit déntibus invisibílium adversariórum nostrórum, sed rete eórum rupit et nos a perditióne eórum liberávit». Et ita obdormívit in Dómino, quadragínta duos annos natus.

Præcépit Apostólicus ut omnes Græci, qui essent Romæ, et Románi céreos feréntes congregáti super eum cánerent, et ut funus eius prosequeréntur non áliter ac ipsi papæ fecíssent; quod étiam fecérunt._–

Domínica Palmárum, omnis pópulus congregátus est in ecclésia. Tunc introívit Methódius et, quia iam ægrotábat, enuntiávit benedictiónem cǽsari et duci, cléricis et omni pópulo et dixit: «Custódite me, filióli, usque ad tértium diem.» Et ita factum est.

Tértia die dilúculo deníque dixit: «In manus tuas, Dómine, comméndo ánimam meam.» Et in mánibus sacerdótum exspirávit.

Discípuli eius curavérunt eius sepultúram et dignos honóres præbuérunt ei. Offícium cantábant latíne, græce et paleoslávice et quiéti tradidérunt eum in ecclésia cathedráli.

Et hómines, innumerábilis turba collécta, cum céreis comitábant eum et deflébant óptimum magístrum et pastórem.

O sanctum et venerábile caput, oratiónibus tuis réspice de cælis super nos, qui cúpimus post te líbera discípulos tuos ab ómnibus perículis, dílata doctrínam et éxpoli erróres, ut digne hic vivámus secúndum vocatiónem nostram et ut tecum, tuus grex, stemus ad déxteram Christi, Dei nostri et accipiámus ab eo vitam ætérnam. Cuius est glória et honor in sǽcula sæculórum. Amen.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Ps 88 (89), 20. 21-22a{/r}; {r}Ier 3, 15{/r}

Locútus es sanctis tuis, et dixísti: Exaltávi eléctum de plebe. Invéni David servum meum; {*} Oleo sancto meo unxi eum; manus enim mea firma erit cum eo.

Dabo vobis pastóres iuxta cor meum, et pascent vos sciéntia et doctrína. {*} Oleo sancto meo unxi eum; manus enim mea firma erit cum eo.

Vel alia:

E Vita Methódii slávica

_

{p}

Orationibus tuis respice de cælis super nos

Domínica Palmárum, omnis pópulus congregátus est in ecclésia. Tunc introívit Methódius et, quia iam ægrotábat, enuntiávit benedictiónem cǽsari et duci, cléricis et omni pópulo et dixit: «Custódite me, filióli, usque ad tértium diem.» Et ita factum est.

Tértia die dilúculo deníque dixit: «In manus tuas, Dómine, comméndo ánimam meam.» Et in mánibus sacerdótum exspirávit.

Discípuli eius curavérunt eius sepultúram et dignos honóres præbuérunt ei. Offícium cantábant latíne, græce et paleoslávice et quiéti tradidérunt eum in ecclésia cathedráli.

Et hómines, innumerábilis turba collécta, cum céreis comitábant eum et deflébant óptimum magístrum et pastórem.

O sanctum et venerábile caput, oratiónibus tuis réspice de cælis super nos, qui cúpimus post te líbera discípulos tuos ab ómnibus perículis, dílata doctrínam et éxpoli erróres, ut digne hic vivámus secúndum vocatiónem nostram et ut tecum, tuus grex, stemus ad déxteram Christi, Dei nostri et accipiámus ab eo vitam ætérnam. Cuius est glória et honor in sǽcula sæculórum. Amen.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Ps 88 (89), 20. 21-22a{/r}; {r}Ier 3, 15{/r}

Locútus es sanctis tuis, et dixísti: Exaltávi eléctum de plebe. Invéni David servum meum; {*} Oleo sancto meo unxi eum; manus enim mea firma erit cum eo.

Dabo vobis pastóres iuxta cor meum, et pascent vos sciéntia et doctrína. {*} Oleo sancto meo unxi eum; manus enim mea firma erit cum eo.

Vel alia:

Ex Epístula apostólica Antiquæ nobilitátis Pauli Papæ VI de die 2 februarii 1969

(AAS 61 [1969], 141-143)

{p}

Hereditatem patrum nostrorum custodias, Domine

Considerántibus, quid præ se ferat duórum Thessalonicénsium apostolátus, palam fit eum fuísse vestrátibus munificentíssimum donum Dei. Ipsi enim gentes istas ad Ecclésiæ Cathólicæ sinum adduxérunt eásque, conformátis litterárum eleméntis ac pátrio sermóne ad certæ legis disciplínam compósito, doctrína et óptimis ártibus ab inítio instituérunt. Eórum prætérea ópere et mérito cum Oriénte et Occidénte vestrum ínitum est litterárum commércium; lingua Slávica ad dignitátem litúrgici usus advécta; Ecclésiæ in regióne ista instrúcta temperátio; ius civíle quoque sapiéntiæ plenis præcéptis informátum. Probe vocándis pátribus pátriæ, ipsis commúni senténtia id præcípue debétur, quod dilécti pópuli vestri in conséssum natiónum ad humanitátis culmen evectárum admíssi sunt. Verúmtamen cǽlitus grátia data, ne vácua evádat neve exspectáto fructu inaréscat, ob accépti benefícii immortálem memóriam et impléndi offícii consciéntiam ab ómnibus, quorum res intérest, vigilándum et anniténdum est.

Ipsos gratis et mirabúndis óculis suspícite, ad ipsos cuncta victúræ pietátis facto ágmine preces et vota ferte, bonæ viæ ductóres et suasóres habetóte: in quibus firmíssima est locánda fidúcia. Nam sanctórum communióne, propter quam inter Ecclésiam terréstrem et cæléstem Ierúsalem reciprocántes almæ caritátis fluunt et réfluunt undæ, ipsi amántur et amant; nímirum maióre veheméntia et potestáte quam cum in terris degébant, in váriis rerum discrimínibus, in quibus versámini, lucem, opem, triúmphum conferre optántes. Prostant ii saníssimæ fídei colúmnæ, virtútum niténtium specímina, duæ olívæ, duo candelábra, duo fílii ólei, qui adsístunt Dominatóri univérsæ terræ, ac multum orant pro univérsa sancta civitáte, quæ est Ecclésia, ac pro géntibus vestris, ut christiánæ humanitátis cúltui maiórum, quam ad ædificándam ipsi fabri fuérunt, fírmiter adhǽreant ac vétera cum novis uniéndo ad veræ progressiónis statas metas procédere váleant, tuto nempe itínere, quod ipsi múniunt, collústrant, commonéntes liberórum populórum dignitátem, pótius quam in exércitu et acervátis ópibus, sitam esse in concórdia cívium, in domésticis virtútibus, in probitáte morum, in recti et æqui custódia, in síncero cultu et præsídio Omnipoténtis Dei, cui súbsunt ómnia, cuius glóriæ debent ómnia servíre.

Nonne, quódlibet institútum vitálem suam vim serváre potest eádem mensúra ac si suas respéctet claras orígines et sacras maiórum traditiónes servet, quas quidem si detréctat, dégener et cadúcum idem fit, perínde ac si quercúi abáctæ vel deminútæ sint rádices, ei redivíva et perénnis viríditas frustra in exspectatióne est?

Quaprópter ex ánimo vestro memória numquam discédant mónita, quæ quasi testaménto S. Cyríllus vobis relíquit, ut semper pópuli vestri salútis indefatigábiles sitis minístri.

{p}

RESPONSORIUM

Cf. {r}Ap 11, 4{/r}

Isti sunt duo viri misericórdiæ, qui assístunt ante Dóminum, {*} Dominatórem univérsæ terræ.

Isti sunt duæ olívæ et duo candelábra lucéntia ante Dóminum ac multum orant. {*} Dominatórem univérsæ terræ.

Ad Laudes matutinas

HYMNUS

Lux o decóra pátriæ

Slavísqu{i}e{/i} amíca géntibus,

salvéte, fratres; ánnuo

extóllimus vos cántico.

Quos Roma plaudens éxcipit,

compléxa mater fílios,

honóris auget lúmine

novóque firmat róbore.

Terras adúsque bárbaras

inférre Christum pérgitis;

quot vanus error lúserat,

almo replétis múnere.

Noxis solúta péctora

ardor supérnus ábripit;

mutátur horror véprium

in sanctitátis flósculos.

Et nunc adéste cǽlitus

cunctis in orbe géntibus,

factis avítis ǽmula

fides viréscat púlchrior.

Sit Trinitáti glória,

quæ vestra vobis ínclita

det perséqui vestígia

attínger{i}e{/i} atque prǽmia. Amen.

Ant. 1Isti sunt duo viri misericórdiæ, qui assístunt ante Dóminum, ac multum orant pro univérsa sancta civitáte.

Psalmi et canticum de dominica hebd. I.

Ant. 2Isti sunt duæ olívæ et duo candelábra lucéntia ante Dóminum, Dominatórem univérsæ terræ.

Ant. 3Isti in generatiónibus gentis suæ glóriam adépti sunt, et in diébus suis habéntur in láudibus.

LECTIO BREVIS

{r}Hebr 13, 7-9a{/r}

Mementóte præpositórum vestrórum, qui vobis locúti sunt verbum Dei, quorum intuéntes éxitum conversatiónis imitámini fidem. Iesus Christus heri et hódie idem, et in sǽcula. Doctrínis váriis et peregrínis nolíte abdúci.

RESPONSORIUM BREVE

Sapiéntiam sanctórum {*} Narrent pópuli.

Sapiéntiam sanctórum {*} Narrent pópuli.

Et laudes eórum núntiet Ecclésia. {*}

Narrent pópuli.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Sapiéntiam sanctórum {*} Narrent pópuli.

Ad Benedictus, ant. In sanctitáte et iustítia serviérunt Dómino ómnibus diébus suis: ídeo stolam glóriæ índuit illos Dóminus.

PRECES

Iesu Christo, qui est lux vera, pro Philósopho nostro Cyríllo et pro Sacerdóte Magno Methódio laudes grati exsolvámus et supplicémus, dicéntes:

Pópulum tuum, Dómine, rege forti déxtera tua.

Qui, prudéntia et caritáte sanctórum Cyrílli et Methódii, tuum gregem erudísti,

auge Ecclésiam tuam multitúdine.

Pópulum tuum, Dómine, rege forti déxtera tua.

Qui ante passiónem tuam Patrem rogásti, ut omnes unum sint,

gentes Slávicas in unitátem in fide collíge.

Pópulum tuum, Dómine, rege forti déxtera tua.

Qui Maríam dedísti nobis Matrem, ipsa intercedénte concéde médelam lánguidis, solámen mæréntibus, véniam peccatóribus,

et ómnibus salútem et pacem.

Pópulum tuum, Dómine, rege forti déxtera tua.

Qui nos omnes ad perfectiónem caritátis vocásti,

da nobis intercedéntibus sanctis Cyríllo et Methódio pastóres iuxta cor tuum.

Pópulum tuum, Dómine, rege forti déxtera tua.

Qui nos ad cæléste convívium vocásti,

per panem, qui de cælo descéndit, confírma nos in fide.

Pópulum tuum, Dómine, rege forti déxtera tua.

Ad II Vesperas

HYMNUS et PSALMODIA, ut ad I Vesperas.

LECTIO BREVIS

{r}Eph 4, 1-4{/r}

Obsécro vos ego, vinctus in Dómino, ut digne ambulétis vocatióne qua vocáti estis, cum omni humilitáte et mansuetúdine, cum longanimitáte, supportántes ínvicem in caritáte, sollíciti serváre unitátem spíritus in vínculo pacis; unum corpus et unus Spíritus, sicut et vocáti estis in una spe vocatiónis vestræ.

RESPONSORIUM BREVE

Dómine, Deus meus, exáudi oratiónem meam. {*} Et fidélem gregem tuum serva, cui me servum tuum præfecísti.

— Dómine Dómine, Deus meus, exáudi oratiónem meam. {*} Et fidélem gregem tuum serva, cui me servum tuum præfecísti.

Líbera eos ab ímpia et géntili malítia. {*}

Et fidélem gregem tuum serva, cui me servum tuum præfecísti.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

— Dómine Dómine, Deus meus, exáudi oratiónem meam. {*} Et fidélem gregem tuum serva, cui me servum tuum præfecísti.

Ad Magnificat, ant. O beáti Pontífices nostri, quorum ánimæ paradísum póssident, córpora autem in pace sepúlta sunt: quos in Christo genuístis fílios, ipsi vestro semper tueántur patrocínio.

AD HORAM MEDIAM

PSALMODIA

Ant. ad Tertiam Pater, sicut tu me misísti in mundum, et ego misi eos in mundum.

Ant. ad Sextam Qui récipit vos, me récipit; et qui me récipit, récipit eum qui misit me.

Ant. ad Nonam Dei sumus adiutóres: Dei agricultúra estis, Dei ædificátio estis.

AD TERTIAM

LECTIO BREVIS

{r}Col 3, 12-13{/r}

Indúite vos sicut elécti Dei, sancti et dilécti, víscera misericórdiæ, benignitátem, humilitátem, mansuetúdinem, patiéntiam, supportántes ínvicem et donántes vobis ipsis si quis advérsus áliquem habet querelam; sicut et Dóminus donávit vobis ita et vos.

Díriget Dóminus mansuétos in iudício.

Docébit mites vias suas.

AD SEXTAM

LECTIO BREVIS

{r}Col 3, 14-15{/r}

Super ómnia autem caritátem, quod est vinculum perfectiónis. Et pax Christi dominétur in córdibus vestris, ad quam et vocáti estis in uno córpore: et grati estóte.

Non erubéscam Evangélium.

Virtus enim est in salútem.

AD NONAM

LECTIO BREVIS

{r}Col 3, 16-17{/r}

Verbum Christi hábitet in vobis abundánter, in omni sapiéntia docéntes et commonéntes vosmetípsos psalmis, hymnis, cánticis spirituálibus, in grátia Dei cantántes in córdibus vestris Deo; et omne quodcúmque fácitis in verbo aut in ópere, ómnia in Nomine Dómini Iesu, grátias agéntes Deo Patri per ipsum.

Nisi Dóminus ædificáverit domum.

In vanum láborant qui ædíficant eam.

Die 17 iulii

SS. ANDREÆ-ZOERARDI ET BENEDICTI, EREMITARUM

Memoria

(In diœcesi Nitriensi principales patroni diœcesis festum)

Andreas-Zoerardus primum vitam eremiticam egit, deinde in monasterio S. Hippolyti in monte Zobor prope Nitriam regulam S. Benedicti in manus Philippi abbatis professus est. Studio summæ perfectionis inflammatus formam vitæ eremiticæ denuo assumpsit prope Laugaritionem (Trenčín), ubi anno 1032 pie obdormivit. — Eximium exemplum huius eremitæ sequebatur discipulus eius Benedictus qui præfatum magistrum suum triennio supervixit. Benedictus a latronibus anno 1035 trucidatus et in flumen Vagus præcipitatus est. Sanctus papa Gregorius VII ambos canonizavit anno 1063. Eorum reliquiæ in ecclesia cathedrali Nitriæ magno cum honore coluntur.

De Communi sanctorum virorum, præter sequentia:

Ad Officium lectionis

De Epístola beáti Pauli apóstoli ad Colossénses

{r:Col}3, 1-17{/r}

{p}

Vita vestra abscondita est cum Christo in Deo

Fratres: {v}1{/v}Si conresurrexístis Christo, quæ sursum sunt quǽrite, ubi Christus est in déxtera Dei sedens; {v}2{/v}quæ sursum sunt sápite, non quæ supra terram. {v}3{/v}Mórtui enim estis, et vita vestra abscóndita est cum Christo in Deo! {v}4{/v}Cum Christus apparúerit, vita vestra, tunc et vos apparébitis cum ipso in glória.

{v}5{/v}Mortificáte ergo membra, quæ sunt super terram: fornicatiónem, immundítiam, libídinem, concupiscéntiam malam et avarítiam, quæ est simulacrórum sérvitus, {v}6{/v}propter quæ venit ira Dei super fílios incredulitátis; {v}7{/v}in quibus et vos ambulástis aliquándo, cum viverétis in illis. {v}8{/v}Nunc autem depónite et vos ómnia, iram, indignatiónem, malítiam, blasphémiam, turpem sermónem de ore vestro; {v}9{/v}nolíte mentíri ínvicem, qui exuístis vos véterem hóminem cum áctibus eius {v}10{/v}et induístis novum, eum, qui renovátur in agnitiónem secúndum imáginem eius, qui creávit eum, {v}11{/v}ubi non est Græcus et Iudǽus, circumcísio et præpútium, bárbarus, Scytha, servus, liber, sed ómnia et in ómnibus Christus.

{v}12{/v}Indúite vos ergo sicut elécti Dei, sancti et dilécti, víscera misericórdiæ, benignitátem, humilitátem, mansuetúdinem, patiéntiam, {v}13{/v}supportántes ínvicem et donántes vobis ipsis, si quis advérsus áliquem habet querélam; sicut et Dóminus donávit vobis, ita et vos. {v}14{/v}Super ómnia autem hæc caritátem, quod est vínculum perfectiónis. {v}15{/v}Et pax Christi dominétur in córdibus vestris, ad quam et vocáti estis in uno córpore. Et grati estóte.

{v}16{/v}Verbum Christi hábitet in vobis abundánter, in omni sapiéntia docéntes et commonéntes, vosmetípsos psalmis, hymnis, cánticis spiritálibus, in grátia cantántes in córdibus vestris Deo; {v}17{/v}et omne, quodcúmque fácitis in verbo aut in ópere, ómnia in nómine Dómini Iesu grátias agéntes Deo Patri per ipsum.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Rom 12, 2{/r}; {r}Lc 12, 35{/r}

Transformámini renovatióne mentis, {*} Ut probétis quid sit volúntas Dei, quid bonum et bene placens et perféctum.

Sint lumbi vestri præcíncti et lucérnæ ardéntes. {*} Ut probétis quid sit volúntas Dei, quid bonum et bene placens et perféctum.

B. Mauri, epíscopi Quinqueecclesiénsis, Vita sanctorum Zoerárdi-Andréæ, confessóris et Benedícti, martyris, eremitárum

(Časopis Učené Společnosti Šafaříkovy „Bratislava“ VIII, 4 [1934], pag. 341-344)

{p}

Diem sanctæ resurrectionis cum gaudio exspectavit

Témpore, quo sub christianíssimi Stéphani regis nutu nomen et relígio deitátis in Pannónia rudis adhuc pullulábat, audíta fama boni rectóris multi ex terris áliis canónici et mónachi ad ipsum quasi ad patrem confluébant, non quidem alicúius causa coácti necessitátis, sed ut novum sanctæ conversatiónis gáudium ex eórum convéntu adimplerétur.

Inter quos quidam, Sancti Spíritus instínctu, ex rusticitáte quasi rosa ex spinis ortus, nómine Zoerárdus, hanc in pátriam de terra Poloniénsium advénit et a Philíppo ábbate, cuius monastérium, Zobor nominátum, in Nitriénsi território ad honórem sancti Ypóliti mártyris situm erat, hábitu accépto et Andréas nominátus eremíticam vitam ágere státuit. Ibíque quanta contritióne cordis et córporis maceratióne se ipsum afflígeret, ex relatióne sui discípuli beáti Benedícti secum conversántis quæ audívi, paucis lítteris commendáre decrévi. Ego quidem Maurus, nunc Deo miseránte epíscopus, tunc autem puer scholásticus virum bonum vidi; sed quæ esset eius conversátio, non visu sed audítu percépi. Ad nostrum ergo monastérium, in honórem beáti pontíficis Martíni consecrátum, cum iam dictus mónachus Benedíctus sæpe venísset, mihi hæc, quæ sequúntur, de eius vita venerábili narrávit.

Postquam idem venerábilis vir Andréas erémi solitúdinem subintrávit, magna córporis defatigatióne, spirituális autem vitæ corroboratióne, ieiúnium semper observávit, tribus diébus ab omni re quæ mandi potent, abstínuit pro dilectióne grátiæ ipsíus, qui propter hómines homo factus quadragínta diébus ieiunávit. Cum autem quadragesimále tempus adveníret, ad exémplum vitæ reguláris, sub qua Zósimas abbas degébat, ubi quadragínta quinque dáctilis quisque quadragésimam dedúxit, ipse a patre Philíppo, a quo hábitum religiónis percéperat, quadragínta nuces accépit et eo exístens victu conténtus diem sanctæ resurrectiónis cum gáudio exspectávit. Eísdem vero et álii diébus, licet esus ad corpus refocillándum non solum non suffíceret, verum étiam spíritum ipsum ad deféctum perdúceret, ipse tamen excépto témpore oratiónis numquam a labóre cessávit…

O beáti viri Andréæ merces, quam beáta et ætérna víta coróna cénties ornáta, quæ in cælo recompénsat, quod in terra gráviter emptum fúerat! O inaudítus genus confessiónis, quod pretiósius facit regnum promissiónis! Non cibus, non réquies auférre pótuit dulcédine vana vitam æternitátis, et nequam spíritus áditum inveníre nequívit deceptiónis.

Hæc, quæ insérta sunt, discípulo suo iam dicto Benedícto referénte cognóvi. Qui et ipse patre suo defúncto locum eúmdem inhabitáre decrévit. Cumque per tres annos exémplo magístri distrícto vitam ágeret, latrónes superveniéntes et multam apud ipsum pecúniam esse sperántes ductum ad ripam flúminis Wag iugulavérunt et in ipsam aquam dimersérunt. Diu vero córpore ipsíus quǽsito et non invénto per íntegrum annum visa est áquila in ripa flúminis Wag quasi quædam observatúra sedére, per quam de córpore certi effécti quemdam aquis intromérgi fecérunt et sic intégrum, quasi nuper obiísset, invenérunt. Pósitus autem est ibídem Benedíctus in basílica beáti Emmerámi mártyris in eádem sepultúra, in qua pausábant ossa beáti Andréæ sancti patris.

{p}

RESPONSORIUM

{r}1 Cor 7, 29. 30. 31; 2, 12{/r}

Tempus breviátum est; réliquum est ut et qui gaudent, tamquam non gaudéntes sint; et qui utúntur hoc mundo, tamquam non abuténtes: {*} Prǽterit enim figúra huius mundi, allelúia.

Nos autem non spíritum mundi accépimus. {*} Prǽterit enim figúra huius mundi, allelúia.

Ad Laudes matutinas

HYMNUS

V_zbožnom ducha zápale,

vrúcnou túžbou hnaní,

našli útul na skale

od hrúd odpútaní.

Kajúcny pás na bedrách

krotí tela zvody,

duch sa vznáša v_modlitbách,

pôstom slávi hody.

Andrej čnosťou ožiaril

Nitru s_celým krajom,

preto ho Boh obdaril

radosťou a rajom.

Neďaleko Trenčína

vytasená dýka

krutou rukou zhasína

život Beňadika.

Nájsť ho stálo námahu,

Boh však poslal vtáka

ukázať ho vo Váhu,

kde na pohreb čakal.

Teraz tíško spočíva,

pomôcť pohotový,

s_kým sa kajal za živa:

popri Svoradovi.

V_prosbách sme im oddaní,

im sa zverujeme

aj my, k_sláve pozvaní

z_tejto tmavej zeme.

Česť a úcta Otcovi

nech sa všade vzdáva;

aj Duchu, aj Synovi

rovnaká buď sláva. Amen.

Ant. 1 Blahoslavený Svorad prišiel za opátom Filipom, ktorý sa v_kláštore svätého Hypolita staral o_zverené duše, a prijal od neho sväté rúcho.

Žalmy a chválospev sú z_nedele prvého týždňa.

Ant. 2Blahoslavený Svorad prijal rúcho svätého života a pod menom Andrej sa rozhodol viesť pustovnícky život.

Ant. 3V_čase štyridsaťdňového pôstu s_radosťou očakával deň svätého vzkriesenia.

LECTIO BREVIS

{r}Rom 12, 1-2{/r}

Obsecro vos, fratres, per misericórdiam Dei, ut exhibeátis córpora vestra hóstiam vivéntem, sanctam, Deo placéntem, rationábile obséquium vestrum; et nolíte conformári huic sǽculo, sed transformámini renovatióne mentis, ut probétis quid sit volúntas Dei, quid bonum et bene placens et perféctum.

RESPONSORIUM BREVE

Lex Dei eius {*} In corde ipsíus.

Lex Dei eius {*} In corde ipsíus.

Et non supplantabúntur gressus eius. {*}

In corde ipsíus.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Lex Dei eius {*} In corde ipsíus.

Ant. na Benediktus:Neslýchaný druh vyznania, ktorý si tak cení prisľúbené kráľovstvo! Ani pokrm, ani odpočinok nemohli svojím čarom odviesť svätých mužov Andreja a Benedikta od večného života.

PRECES

Christum Deum sanctum, fratres, exaltémus, orántes ut serviámus illi in sanctitáte et iustítia coram ipso ómnibus diébus nostris, et acclamémus:

Tu solus sanctus, Dómine.

Qui tentári voluísti per ómnia pro similitúdine nostra absque peccáto,

miserére nostri, Dómine Iesu.

Tu solus sanctus, Dómine.

Qui nos omnes ad perfectiónem caritátis vocásti,

sanctífica nos, Dómine Iesu.

Tu solus sanctus, Dómine.

Qui nos iussísti esse salem terræ et lucem mundi,

illúmina nos, Dómine Iesu.

Tu solus sanctus, Dómine.

Qui voluísti ministráre, non ministrári,

fac nos tibi et frátribus humíliter servíre, Dómine Iesu.

Tu solus sanctus, Dómine.

Tu, splendor glóriæ Patris et figúra substántiæ eius,

fac ut in glória vultum tuum respiciámus, Dómine Iesu.

Tu solus sanctus, Dómine.

Pater noster.

ORATIO

Deus, cuius benígno afflátu sancti Andréas-Zoerárdus et Benedíctus ducti sunt in antra solitúdinis, ut tibi oratióne, labóre et siléntio perféctius servírent; eórum intercessióne nobis quoque fer auxílium: inter mundi varietátes et túrbines tuæ voci ávide auscultáre et in ómnibus tuæ voluntáti obséqui mereámur.

Ad Vesperas

HYMNUS, ut ad Laudes matutinas.

Ant. 1Blahoslavený Benedikt sa po smrti svojho učiteľa Andreja rozhodol bývať na tom istom mieste ako pustovník.

Psalmi et canticum de commune sanctorum virorum.

Ant. 2Po troch rokoch života prepadli ho zločinci, zavraždili ho a hodili ho do vody.

Ant. 3Jeho telo strážil neporušené orol celý rok.

LECTIO BREVIS

{r}Rom 8, 28-30{/r}

Scimus quóniam diligéntibus Deum ómnia cooperántur in bonum, his, qui secúndum propósitum vocáti sunt. Nam, quos præscívit, et prædestinávit confórmes fíeri imáginis Fílii eius, ut sit ipse primogénitus in multis frátribus; quos autem prædestinávit, hos et vocávit; et quos vocávit, hos et iustificávit; quos autem iustificávit, illos et glorificávit.

RESPONSORIUM BREVE

Iustus Dóminus, {*} Et iustítiam diléxit.

Iustus Dóminus, {*} Et iustítiam diléxit.

Æquitátem vidit vultus eius. {*}

Et iustítiam diléxit.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Iustus Dóminus, {*} Et iustítiam diléxit.

Ant. na Magnifikat:Svätí mužovia Andrej a Benedikt odpočívajú v_bazilike svätého mučeníka Emeráma v_tom istom hrobe. A tak ani hrob nerozdelil tých, ktorých spájalo spoločenstvo rovnakého života; nech sa za nás prihovárajú u_Krista.

PRECES

Implorémus Patrem, fontem omnis sanctitátis, ut, per sanctórum exémpla et intercessiónem, ad vitam sanctam nos perdúcat, et dicámus:

Sancti simus, quia tu sanctus es.

Pater sancte, qui voluísti ut fílii tui nominémur et simus,

fac ut te per orbem terrárum sancta confiteátur Ecclésia.

Sancti simus, quia tu sanctus es.

Pater sancte, qui voluísti ut ambulémus digne tibi per ómnia placéntes,

da, ut in ópere bono fructificémus.

Sancti simus, quia tu sanctus es.

Pater sancte, qui nos tibi reconciliásti per Christum,

serva nos in nómine tuo, ut omnes unum simus.

Sancti simus, quia tu sanctus es.

Pater sancte, qui nos ad cæléste vocásti convívium,

per panem, qui de cælo descéndit, præsta nobis, ut caritátem pleniórem cónsequi valeámus.

Sancti simus, quia tu sanctus es.

Pater sancte, ómnibus peccatóribus dimítte delícta,

et súscipe defúnctos ad lumen vultus tui.

Sancti simus, quia tu sanctus es.

Die 27 iulii

SS. GORASDI ET SOCIORUM

Memoria

Gorasdus ortus a finibus Nitriæ primus inter eximios discipulos sancti Methodii numeratur. Nomina eorum sunt: Clemens, Naum, Angelár et Sava. Methodius archiepiscopus Gorasdum designavit uti successorem suum. Ab adversariis liturgiæ slavicæ multa perpessus est. Dies mortis eius ignoratur. Notus est autem dies mortis Clementis qui uti episcopus veleicensis (in Bulgaria) decessit die 27 iulii anno 916. Iam sæculo X percrebrescit cultus Gorasdi et sociorum eius.

De Communi sanctorum virorum, præter sequentia:

E Vita Constantíni et e Vita Methódii slávica

(Život Konštantínov, cap. XVII; Život Metodov, cap. XVII)

{p}

Discipulis slovienicis sacros conferrebant ordines

Cum Summus Póntifex accepísset sacróque ritu dedicásset libros sloviénicos, depósuit eos in basílica Sanctæ Maríæ nuncupátæ Fatné, et désuper celebrárunt divínam litúrgiam.

Dein Papa mandávit duóbus epíscopis, Formóso et Gaudérico ut discípulis sloviénicis sacros conférrant órdines.

Consecratióne perácta íllico decantábant sermóne sloviénico sacram litúrgiam in basílica sancti Petri, áltero die in ǽdibus sanctæ Petroníllæ, et tértio apud sanctum Andréam. Subin in ecclésia apóstoli Pauli, magni géntium doctóris; tota nocte laudes Deo dicébant sermóne sloviénico, ac mane litúrgiam agébant super eius sepúlcro, adstántibus epíscopo Arsénio, uno e septem epíscopis, et Anastásio, bibliothecário.

Et Philósophus Constantínus non cessábat una cum suis alúmnis grates Deo réddere pro his quæ fiébant.

Methódium ante eius mortem, exspectántem corónam iustítiæ iterrogavérunt discípuli dicéntes: «Quem e tuis discípulis, pater et magíster venerábilis, vis designáre, ut tibi in múnere succédat?»

Et monstrans unum e notis suis alúmnis, nómine Gorásdum, dixit: «Hic est vir liber e vestra regióne, versatíssimus in libris latínis, orthodóxæ fídei. Hæc sit volúntas Dei et cáritas vestra, sicut et mea.»

{p}

RESPONSORIUM

{r}Mt 25, 21. 20{/r}

Euge, serve bone et fidélis, quia in pauca fuísti fidélis, supra multa te constítuam: {*} Intra in gáudium Dómini tui.

Dómine, quinque talénta tradidísti mihi, ecce ália quinque superlucrátus sum. {*} Intra in gáudium Dómini tui.

ORATIO

Omnípotens et miséricors Deus qui sanctum Gorásdum, Methódii discípulum, eiúsque sócios instituísti ad opus apostólicum sanctórum Fratrum ultérius prosequéndum; eórum nobis intercessióne concéde, ut Christi evangélium nos quoque cum fidúcia annuntiémus firmámque teneámus Ecclésiæ unitátem.

Die 7 septembris

SS. MARCI KRIŽIN, MELCHIORIS GRODZIECKI ET STEPHANI PONGRÁCZ, SACERDOTUM ET MARTYRUM

Memoria

Ineunte sæculo XVII temporibus perturbationum ac pugnarum religionis Cassoviæ capti sunt tres sacerdotes animarum saluti fervido animo prospicientes: Marcus Crisinus et sodales eius e Societate Iesu: Stephanus Pongrácz et Melchior Grodziecki. Ad abiurandam veram fidem variis et pollicitatiónibus et tormentis coguntur. Demum die 7 septembris anni 1619 turpissime truncati sunt. Quos Christi martyres, quorum corpora præsertim Tirnaviæ coluntur et asservantur, sanctus Pius X Summus Pontifex die 15 ianuarii anni 1905 in beatorum album adscripsit.

De Communi plurimorum martyrum.

E Breve Beatificatiónis Servórum Dei Marci Crísini, canónici Strigoniénsis, Stéphani Pongráczii et Melchióris Grodézii e Societáte Iesu Pii Papæ Décimi

(ASS 39 [1906], pp. 145-150)

{p}

Vobis donatum est pro Christo non solum ut in eo credatis, sed ut etiam pro eo patiamini

De fortíssimis Hieromartýribus verba factúris obversántur Nobis ánimo quæ olim Paulus et Timótheus conscripsére Philipénsibus suis: «Vobis donátum est pro Christo non solum ut in eo credátis, sed ut étiam pro eo patiámini.» Quod quidem benefícium lárgitus est Deus tribus lectíssimis viris, qui sunt Marcus Stephanus Crísinus Metropolitánæ ecclésiæ Strigoniénsis canonicus, Stéphanus Pongráczius et Mélchior Grodécius e Societáte Iesu, quorum res precláre gestas et effúsam pro Christo vitam commemorándas suscípimus, ne desint cathólicis viris in hisce advérsis Ecclésiæ tempóribus ínclyta fídei et fortitúdinis exémpla quæ possint, si res póstulet, imitári.

Dum hi tres Christi púgiles sacris ministériis impénse vacábant, áccidit ut Geórgius Rákóczy Cassóvia potirétur nómine Gabriélis Bethlénii, qui Turcárum auxílio fretus et ab hæréticis Bohémiæ et Hungáriæ accítus cum magno exércitu regiónem inváserat ut eam Imperatóris auctoritáti subtráheret sibíque et suis addíceret. Rákoczyus íllico iussit tres cathólicos sacerdótes domi et milítibus custodíri et, coácto civitátis consílio, de eórum cæde decrétum est.

Igitur, post médiam noctem inter diem sextam et séptimam mensis septémbris anno 1619, immíssi carnífices primo occuréntem Pongráczium clavæ férreæ ictu prostérnunt: dein omnes tres pugnis, cálcibus, cólaphis ac probrósis étiam vulnéribus Iesu et Maríæ nómina ingeminántes cædunt. Crísinus oblátam sibi Rákoczy nómine salútis spem, si a fide cathólica descísceret, constánter reiécit. Tunc véstibus exútos ac laqueáris trábibus suspénsos ardéntibus fácibus ústulant, donec detéctis cóstulis víscera diffluérent. Demum adventánte iam die demíssos e trábibus Crísinum et Grodécium cápite obtrúncant, Pongrácium acínace in cápite bis percútiunt et uti mórtuum in latrínam una cum aliórum corpóribus detrúdunt. Verum hic spirábat adhuc, nec nisi post vigínti et ámplius horas, vulnéribus et, fœtóre conféctus, Maríæ et Iesu nómina ingéminans, illucescénte die octáva septémbris, ad cæléstem corónam evolávit.

Huius tam atrócis cædis fama undíque perláta, ut contra auctóres summam ómnium indignatiónem movit, ita in fortissimórum virórum glóriam cessit. Quorum córpora paucos post menses a pientíssima fémina comitíssa Pálffy a Béthleno dono accépta honestióri loco, primum in quodam sacéllo, dein prope sacrárium ecclésiæ sorórum a S. Ursula Tirnáviæ condíta sunt, ubi plúribus signis a Deo sunt illustráta.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Phil 1, 29. 27{/r}; {r}Mt 5, 11{/r}

Vobis hoc donátum est pro Christo, non solum ut in eum credátis, sed ut étiam pro illo patiámini. {*} Quia statis in uno Spíritu, unánimes concertántes fide Evangélii.

Beáti estis, cum maledíxerint vobis et persecúti vos fúerint. {*} Quia statis in uno Spíritu, unánimes concertántes fide Evangélii.

ORATIO

Deus, qui pópulo tuo in beátis Marco, Melchióre et Stéphano, martýribus Cassoviénsibus, intemerátos pastóres ac héroes veræ fídei dedísti; eórum interventióne nobis concéde: in tribulatiónibus consolatiónem et semper maiórem in fide constántiam.

Die 15 septembris

BEATÆ MARIÆ VIRGINIS PERDOLENTIS PATRONÆ SLOVACIÆ

Sollemnitas

Imago Mariæ Virginis Perdolentis sub cruce Domini consistentis ab antiquis temporibus erat genti Slovacæ solatium et virtus in permultis afflictationibus. Celeberrimus locus piarum peregrinationum in honorem beatæ Mariæ Virginis Perdolentis est oppidum Šaštin, ubi in ecclesia eidem dicata se conferunt undique fideles sicuti filii et filiæ ad matrem suam amantissimam. Iam papa Benedictus XIII concessit ut a Slovacis Beata Maria Virgo Perdolens uti singularis Patrona invocaretur. Paulus Papa VI anno 1964 ecclesiam marianam in Šaštin titulo et honoribus Basilicæ minoris decoravit, atque anno 1966 Beatam Mariam Virginem Perdolentem principalem apud Deum Patronam totius Slovaciæ rite constituit ac declaravit.

Ad I Vesperas

HYMNUS

María Virgo pérdolens,

angóris omnis cónscia,

Slováca gens te prǽdicat

Matrem iuváre sédulam.

Rebus vocát{i}a{/i} in ásperis,

fers ómnibus solátium;

penes Patróna Fílium

fundis preces pro sóntibus.

Ad Cor tuum dulcíssimum

spe férvidi concúrrimus,

labántibus tu déxteram,

Mater benígna pórrige.

Munímen esto iúgiter

nobis tot inter sǽculi

perícla, quæ fidéliter

stetíst{i}i{/i} in alto Gólgotha.

Fidem tuére córdibus;

fac íntegra ut móribus

iuvénta semper fúlgeat,

Christo coróna glóriæ.

Te, Mater alm{i}a{/i} Ecclésiæ,

precámur omnes súpplices,

ut membra, Christi córpori,

divísa rursus aggréges.

Iesu, tibi sit glória,

Fili doléntis Vírginis,

cum Patr{i}e{/i} et almo Spíritu

in sempitérna sǽcula. Amen.

Ant. 1 Símeon, vir iustus et timorátus, dixit ad Maríam: Tuam ipsíus ánimam pertránsiet gládius.

Psalmi et canticum de Communi B. M. V.

Ant. 2Stabat iuxta crucem Iesu mater eius María.

Ant. 3In Christo habémus redemptiónem per sánguinem eius.

LECTIO BREVIS

{r}2 Tim 2, 10-12a{/r}

Omnia sustíneo propter eléctos, ut et ipsi salútem consequántur quæ est in Christo Iesu cum glória ætérna. Fidélis sermo: nam si commórtui sumus, et convivémus; si sustinébimus, et conregnábimus.

RESPONSORIUM BREVE

Stabat sancta María, cæli regína et mundi Dómina {*} Iuxta crucem Dómini.

Stabat sancta María, cæli regína et mundi Dómina {*} Iuxta crucem Dómini.

Felix est illa, quæ sine morte méruit palmam martýrii. {*}

Iuxta crucem Dómini.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Stabat sancta María, cæli regína et mundi Dómina {*} Iuxta crucem Dómini.

Ad Magnificat, ant. Cum vidísset Iesus matrem iuxta crucem stantem et discípulum quem diliqébat, dicit matri suæ: Múlier, ecce fílius tuus. Deínde dicit discípulo: Ecce mater tua.

PRECES

Deum Patrem omnipoténtem magnis láudibus extollámus, qui Maríam matrem Fílii sui ab ómnibus generatiónibus celebrári vóluit, et ab eo súpplices petámus.

Pérdolens Mater intercédat pro nobis.

Deus, mirabílium patrátor, qui húmilem Virgínem Maríam Ecclésiæ Matrem effecísti,

præsta, ut omnes generatiónes eam beátam dicant.

Pérdolens Mater intercédat pro nobis.

Qui Maríam dedísti nobis Matrem et Patrónam,

ipsa intercedénte concéde genti nostræ salútem et pacem.

Pérdolens Mater intercédat pro nobis.

Qui Maríam iuxta crucem stantem roborásti et in resurrectióne Fílii tui replésti lætítia,

tribulátos súbleva spemque eórum confírma.

Pérdolens Mater intercédat pro nobis.

Qui Maríam tuo inténtam reddidísti verbo et ancíllam tuam fidélem effecísti,

per eius intercessiónem epíscopos nostros atque sacerdótes fidéles fac minístros Fílii tui et dispensatóres mysteriórum eius.

Pérdolens Mater intercédat pro nobis.

Qui Maríam plenam grátia fecísti,

perseverántiam in fide et caritáte ómnibus nobis concéde.

Pérdolens Mater intercédat pro nobis.

Qui Perdoléntem Maríam cæli coronásti regínam,

fac ut defúncti in regno tuo cum sanctórum ágmine gáudeant in ætérnum.

Pérdolens Mater intercédat pro nobis.

Pater noster.

ORATIO

Deus, qui Fílio tuo in cruce exaltáto compatiéntem Matrem astáre voluísti, da Ecclésiæ tuæ, ut, Christi passiónis cum ipsa consors effécta, eiúsdem resurrectiónis párticeps esse mereátur.

INVITATORIUM

Ant. Vírginem Perdoléntem, Patrónam nostram, celebrémus, Christum eius Fílium adorémus Dóminum.

Ad Officium lectionis

HYMNUS

Stabat mater dolorósa

iuxta crucem lacrimósa,

dum pendébat Fílius.

Cuius ánimam geméntem,

contristátam et doléntem

pertransívit gládius.

O quam tristis et afflícta

fuit illa benedícta

mater Unigéniti!

Quæ mærébat et dolébat

pia mater, cum vidébat

Nati pœnas íncliti.

Quis est homo qui non fleret,

matrem Christi si vidéret

in tanto supplício?

Quis non posset contristári,

piam matrem contemplári

doléntem cum Fílio.

Pro peccátis suæ gentis

vidit Iesum in torméntis

et flagéllis súbditum.

Vidit suum dulcem Natum

moriéntem, desolátum,

cum emísit spíritum.

Eia, mater, fons amóris,

me sentíre vim dolóris,

fac, ut tecum lúgeam.

Fac ut árdeat cor meum

in amándo Christum Deum,

ut sibi compláceam. Amen.

PSALMODIA

Ant. 1Ecce ancílla Dómini: fiat mihi secúndum verbum tuum.

Psalmi de Communi B. M. V.

Ant. 2Ecce pósitus est hic in signum cui contradicétur.

Ant. 3Et mater eius conservábat ómnia verba in corde suo.

Ave, María, grátia plena.

Dóminus tecum.

De Epístola beáti Pauli apóstoli ad Gálatas

{r:Gal}3, 22 – 4, 7{/r}

{p}

Per fidem filii sumus et heredes Dei

Fratres: {v}3,22{/v}Conclúsit Scriptúra ómnia sub peccáto, ut promíssio ex fide Iesu Christi darétur credéntibus.

{v}23{/v}Prius autem quam veníret fides, sub lege custodiebámur conclúsi in eam fidem, quæ revelánda erat. {v}24{/v}Itaque lex pædagógus noster fuit in Christum, ut ex fide iustificémur; {v}25{/v}at ubi venit fides, iam non sumus sub pædagógo. {v}26{/v}Omnes enim fílii Dei estis per fidem in Christo Iesu. {v}27{/v}Quicúmque enim in Christo baptizáti estis, Christum induístis; {v}28{/v}non est Iudǽus neque Græcus, non est servus neque liber, non est másculus et fémina: omnes enim vos unus estis in Christo Iesu. {v}29{/v}Si autem vos Christi, ergo Abrahæ semen estis, secúndum promissiónem herédes.

{v}4,1{/v}Dico autem: Quanto témpore heres párvulus est, nihil differt a servo, cum sit dóminus ómnium, {v}2{/v}sed sub tutóribus est et actóribus usque ad præfinítum tempus a patre. {v}3{/v}Ita et nos, cum essémus párvuli, sub eleméntis mundi erámus serviéntes; {v}4{/v}at ubi venit plenitúdo témporis, misit Deus Fílium suum, factum ex mulíere, factum sub lege, {v}5{/v}ut eos, qui sub lege erant, redímeret, ut adoptiónem filiórum reciperémus. {v}6{/v}Quóniam autem estis fílii, misit Deus Spíritum Fílii sui in corda nostra clamántem: «Abba, Pater!». {v}7{/v}Itaque iam non es servus sed fílius; quod si fílius, et heres per Deum.

{p}

RESPONSORIUM

Cf. {r}Gal 4, 4-5{/r}; {r}Eph 2, 4{/r}; {r}Rom 8, 3{/r}

Ecce iam venit plenitúdo témporis, in quo misit Deus Fílium suum in terras, natum de Vírgine, factum sub lege; {*} Ut eos, qui sub lege erant, redímeret.

Propter nímiam caritátem suam, qua diléxit nos Deus, Fílium suum misit in similitúdinem carnis peccáti. {*} Ut eos, qui sub lege erant, redímeret.

Ex Sermónibus sancti Bernárdi abbátis

(Sermo in dom. infra oct. Assumptionis, 14-15: Opera omnia, Edit. Cisterc. 5 [1968], 273-274)

{p}

Stabat mater iuxta crucem

Martýrium Vírginis, tam in Simeónis prophétia quam in ipsa domínicæ passiónis história commendátur. Pósitus est hic, ait sanctus senex de párvulo Iesu, in signum cui contradicétur, et tuam ipsíus ánimam, ad Maríam autem dicébat, pertransíbit gládius.

Vere tuam, o beáta mater, ánimam gládius pertransívit. Alióquin nónnisi eam pertránsiens, carnem Fílii penetráret. Et quidem posteáquam emísit spíritum tuus ille Iesus, ómnium quidem sed speciáliter tuus, ipsíus plane non áttigit ánimam crudélis láncea, quæ ipsíus, nec mórtuo parcens cui nocére non posset, apéruit latus, sed tuam utíque ánimam pertransívit. Ipsíus nimírum ánima iam ibi non erat, sed tua plane nequíbat avélli. Tuam ergo pertransívit ánimam vis dolóris, ut plus quam mártyrem non immérito prædicémus, in qua nimírum corpóreæ sensum passiónis excésserit compassiónis efféctus.

An non tibi plus quam gládius fuit sermo ille, revéra pertránsiens ánimam, et pertíngens usque ad divisiónem ánimæ et spíritus: Múlier, ecce fílius tuus? O commutatiónem! Ioánnes tibi pro Iesu tráditur, servus pro Dómino, discípulus pro Magístro, fílius Zebedǽi pro Fílio Dei, homo purus pro Deo vero. Quómodo non tuam affectuosíssimam ánimam pertransíret hæc audítio, quando et nostra, licet sáxea, licet férrea péctora, sola recordátio scindit?

Non mirémini, fratres, quod María martyr in ánima fuísse dicátur. Mirétur qui non memínerit audísse se Paulum inter máxima géntium crímina memoránte, quod sine affectióne fuíssent. Longe id fuit a Maríæ viscéribus, longe sit et a sérvulis eius.

Sed forte quis dicat: «Numquid non eum præscíerat moritúrum?» Et indubitánter. «Numquid non sperábat contínuo resurrectúrum?» Et fidénter. «Super hæc dóluit crucifíxum?» Et veheménter. Alióquin, quisnam tu, frater, aut unde tibi hæc sapiéntia, ut miréris plus Maríam compatiéntem quam Maríæ Fílium patiéntem? Ille étiam córpore mori pótuit, ista cómmori corde non pótuit? Fecit illud cáritas, qua maiórem nemo hábuit; fecit et hoc cáritas, cui post illam símilis áltera non fuit.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Lc 2, 34. 35{/r}

Ecce pósitus est hic in ruínam et in resurrectiónem multórum et in signum cui contradicétur. {*} Et tuam ipsíus ánimam pertránsiet gládius.

Stabat mater dolorósa iuxta crucem lacrimósa, dum pendébat Fílius. {*} Et tuam ipsíus ánimam pertránsiet gládius.

Vel alia:

Ex Litteris apostólicis Quam pulchra papæ Pauli VI quibus ecclésia beátæ Maríæ Vírginis Septem dolórum in óppido Šaštín título Basílicæ minóris decorátur

(AAS 57 [1965], pp. 457-458)

{p}

Quam pulchra, immortalis, frugifera est fides

Quam pulchra, immortális, frugífera ac triúmphis assuéta fides, a Christo Dómino nobis índita, sit, per várie tentátos ac vexátos pópulos clare comprobátur. Qui enim, sæviéntibus insectatiónibus, ad sacras Ædes, ante altária Dómini vel Deíparæ Virginis, iúgiter confugérunt et étiam nunc pari fidúcia confúgiunt. Talem tantámque fidem Slováchiæ pópuli, Sanctórum Cyrílli et Methódii doctrínis et exémplis imbúti, per sǽcula ostendérunt neque ab ea hódie descíscunt.

Magni autem solácii illis fuit in Vírginem Perdoléntem seu a septem Dolóribus impénsa píetas, quam ipsi totíus Slováchiæ Patrónam unanímiter ab antíquo vocant; eam póstea, in Sanctuário óppidi Sassínii, vulgo «Šaštínske Stráže» nuncupáti, intra Tyrnaviénsis Administratiónis Apostólicæ fines, magnópere excúltam, eiúsdem regiónis cæléstem tutrícem Pius Pp. XI, félicis recordatiónis, Decéssor Noster, anno MCMXXVII auctoritate sua confirmávit. Quod quidem Sanctuárium, ad totum pópulum Slovácum pértinens eo quod nonnúlli antíqui «Archidiaconátus» illuc cónfluunt, ob plúrimas ex longínquis quoque regiónibus fidélium peregrinatiónes, célebre est: ante pervetústum Beátæ Maríæ Vírginis Dolorósæ simulácrum, suos exproméntes dolóres suásque ærúmnas, súpplices precatúri accédunt.

A Dúcibus et Régibus ínsuper pretiósa supelléctile operibúsque arte conféctis ample ditátum, Sanctuárium ipsum ab Epíscopis, quin étiam et a Summis Pontifícibus, spirituálibus auctum est privilégiis atque cumulátum. Anno præsértim MDCCCLXIV, trecentésimo ab ipsa cóndita ecclésia, Servus Dei Pius Pp. IX, Decéssor Noster, præter nonnúllas indulgéntias, Mariális simulácri coronatiónem concéssit et largítus est.

Et Nos, ad augéndam in Vírginem Maríam pietátem nec non ad patérnam erga Slováchiæ clerum ac fidéles Nostram ostendéndam dilectiónem, Nostra Apostólicæ potestátis plenitúdine, harum Litterárum vi perpétuum in modum, ecclésiam Deo in honórem Beatíssimæ Vírginis Maríæ Septem Dolórum dicátam, in óppido Šaštín, vulgo «Šaštínske Stráže», ad dignitátem et honórem Basílicæ Minóris evéhimus.

{p}

RESPONSORIUM

{r}Ps 83, 2. 5; 45, 14{/r}

Quam dilécta tabernácula tua, Dómine; {*} Beáti qui hábitant in domo tua, et in perpétuum laudábunt te.

Gloriósa nimis fília regis intrínsecus, textúris áureis circumamícta. {*} Beáti qui hábitant in domo tua, et in perpétuum laudábunt te.

Ad Laudes matutinas

HYMNUS

Sancta Mater, istud agas,

Crucifíxi fige plagas

cordi meo válide.

Tui Nati vulneráti,

tam dignáti pro me pati,

pœnas mecum dívide.

Fac me tecum pie flere,

Crucifíxo condolére,

donec ego víxero.

Iuxta Crucem tecum stare,

ac me tibi sociáre

in planctu desídero.

Virgo vírginum præclára,

mihi iam non sis amára:

fac me tecum plángere.

Fac, ut portem Christi mortem,

passiónis fac me sortem,

et plagas recólere.

Fac me plagis vulnerári,

Cruce hac inebriári,

et cruóre Fílii.

Flammis urar ne succénsus,

per te, Virgo, sim defénsus

in die iudícii.

Fac me Cruce custodíri,

morte Christi præmuníri,

confovéri grátia.

Quando corpus moriétur,

fac, ut ánimæ donétur

paradísi glória. Amen.

Ant. 1Adhǽsit ánima mea post te, Dómine Iesu.

Psalmi et canticum de dominica hebd. I.

Ant. 2Communicántes Christi passiónibus, gaudeámus.

Ant. 3Complácuit Deus per sánguinem Christi reconciliáre ómnia in ipsum.

LECTIO BREVIS

{r}Col 1, 24-25{/r}

Nunc gáudeo in passiónibus pro vobis, et adímpleo ea quæ desunt passiónum Christi in carne mea pro córpore eius, quod est Ecclésia, cuius factus sum ego miníster secúndum dispensatiónem Dei quæ data est mihi in vos, ut ímpleam verbum Dei.

RESPONSORIUM BREVE

Per te salútem hauriámus, {*} Virgo María.

Per te salútem hauriámus, {*} Virgo María.

Ex vulnéribus Christi. {*}

Virgo María.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Per te salútem hauriámus, {*} Virgo María.

Ad Benedictus, ant. Gaude, pérdolens Mater, quæ post tantos agónes glória cælésti redimíta ássides Nato, universórum regína.

PRECES

Salvatórem nostrum celebrántes, qui ex María Vírgine nasci dignátus est, exorémus dicéntes:

Perdoléntem Matrem intuére et exáudi nos.

Dómine, in cuius præsentatióne gládius dolóris María, matri tuæ, prænuntiátus est.

róbora eos, qui in tuo servítio tribulatiónes sustínent.

Perdoléntem Matrem intuére et exáudi nos.

Iesu Christe, cum quo mater tua, Maria, et Ioseph in Ægyptum fugérunt,

ómnibus tecto et victu caréntibus subvéni.

Perdoléntem Matrem intuére et exáudi nos.

Fili Dei, quem María cum beáto Ioseph dolentés quærébant,

omnes fílios dispérsos reduc in domum Ecclésiæ tuæ.

Perdoléntem Matrem intuére et exáudi nos.

Benigníssime Iesu, qui pendens in cruce, Maríam Ioánni tradidísti,

da nobis ita vívere ut eius fílii agnoscámur.

Perdoléntem Matrem intuére et exáudi nos.

Rex glóriæ, qui post viam dolorósam matrem tuam in cælos assumpsísti,

da pópulo nostro, eius dolóres colénti, perseveréntiam in fide, levámen in tribulatióne et glóriam vitæ ætérnæ.

Perdoléntem Matrem intuére et exáudi nos.

AD HORAM MEDIAM

PSALMODIA

Ant. 1 In tribulatióne clamávi, et Dóminus exaudívit.

Ant. 2 Qui hábitas in cælis, miserére nostri, qui multum repléti sumus despectióne.

Ant. 3 Convértere, Dómine, captivitátem nostram, ut in te lætétur cor nostrum.

AD TERTIAM

LECTIO BREVIS

{r}Act 3, 13{/r}

Petrus respóndit ad pópulum: «Deus patrum nostrórum glorificávit Púerum suum Iesum, quem vos quidem tradidístis ante fáciem Piláti, iudicánte illo dimítti.»

Per te salútem hauriámus, Virgo María.

Ex vulnéribus Christi.

AD SEXTAM

LECTIO BREVIS

{r}Act 10, 39{/r}

Et nos testes sumus ómnium quæ fecit Iesus in regióne Iudæórum et Ierúsalem; quem et occi-dérunt suspendéntes in ligno.

Stabat autem iuxta crucem Iesu.

Mater eius, María.

AD NONAM

LECTIO BREVIS

{r}Act 13, 29-30{/r}

Cumque consumássent ómnia quæ de eo scripta erant, deponéntes eum de ligno posuérunt in monuménto. Deus vero suscitávit eum a mórtuis.

Corpus Iesu de cruce depósitum.

Suo compléxu mater excépit.

Ad II Vesperas

HYMNUS, ut ad I Vesperas.

Ant. 1Christus est pax nostra, qui per crucem pacificávit nos cum Deo.

Psalmi et canticum de Communi b. Mariæ V.

Ant. 2Accedámus ad civitátem Dei vivéntis et testaménti novi mediatórem Iesum.

Ant. 3In Christo habémus redemptiónem per sánguinem eius.

LECTIO BREVIS

{r}Gal 4, 4-7{/r}

Ubi venit plenitúdo témporis, misit Deus Fílium suum factum ex mulíere, factum sub Lege, ut eos qui sub Lege erant redímeret, ut adoptiónem filiórum reciperémus. Quóniam autem estis fílii, misit Deus Spíritum Fílii sui in corda nostra, clamántem: «Abba, Pater!» Itaque iam non est servus sed fílius; quod si fílius, et heres per Deum.

RESPONSORIUM BREVE

Stabat sancta María, cæli regína et mundi Dómina {*} Iuxta crucem Dómini.

Stabat sancta María, cæli regína et mundi Dómina {*} Iuxta crucem Dómini.

Felix est illa, quæ sine morte méruit palmam martýrii. {*}

Iuxta crucem Dómini.

Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.

Stabat sancta María, cæli regína et mundi Dómina {*} Iuxta crucem Dómini.

Ad Magnificat, ant. Cum vidísset Iesus matrem stantem iuxta crucem et discípulum quem diligébat, dicit matri suæ: Múlier, ecce fílius tuus. Deínde dicit discípulo: Ecce mater tua.

Die 22 septembris

S. EMMERAMI, EPISCOPI ET MARTYRIS

Memoria

(In diœcesi Nitriensi tantum)

Emmeramus e Aquitania uti episcopus missionarius animarum insudavit in partibus Bavariæ. Propter crimen alterius dolose accusatus martyrii mortem subiit anno 772. Sepultus est Ratisbone. Adalramus, archiepiscopus Salisburgensis circa annum 830 in honorem huius Martyris consecravit ecclesiam Nitriæ — quæ est prima historica nota ecclesia in Slovacia — pro principe Nitriensi Pribina.

De Communi unius martyris, vet pastorum.

E Decréto Presbyterórum órdinis Concílii Vaticáni secúndi de presbyterórum ministério et vita

(N. {r:PO}16{/r})

{p}

Per cœlibatum presbyteri nova et eximia ratione Christo consecrantur

Perfécta et perpétua propter Regnum cælórum continéntia a Christo Dómino commendáta, per decursum tempórum et étiam nostris diébus a non paucis christifidélibus libénter accépta et laudabíliter observáta, ab Ecclésia speciáli modo pro vita sacerdotáli semper permágni hábita est. Est enim signum simul et stímulus caritátis pastorális atque peculiáris fons spirituális fœcunditátis in mundo.

Cœlibátus vero multímodam conveniéntiam cum sacerdótio habet. Míssio enim sacerdótis intégra dedicátur servítio novæ humanitátis, quam Christus, victor mortis, per Spíritum suum in mundo súscitat, quæque oríginem suam «non ex sanguínibus, neque ex voluntáte carnis, neque ex voluntáte viri, sed ex Deo» habet. Per virginitátem autem vel cœlibátum propter Regnum cœlórum servátum, Presbýteri nova et exímia ratióne Christo consecrántur, Ei facílius indivíso corde adhǽrent, libérius in Ipso et per Ipsum servítio Dei et hóminum sese dédicant, Eius Regno ac óperi regeneratiónis supérnæ expedítius minístrant, et sic aptióres fiunt qui paternitátem in Christo látius accípiant. Hoc ergo modo, coram homínibus profiténtur se velle indivíse múneri sibi commísso dedicári, fidéles scílicet despondéndi uni viro, illósque exhibéndi vírginem castam Christo, et sic arcánum illud évocant connúbium a Deo cónditum et in futúro plene manifestándum quo Ecclésia únicum Sponsum Christum habet. Signum ínsuper vivum efficiúntur illíus mundi futúri, per fidem et caritáatem iam præséntis, in quo fílii resurrectiónis neque nubent neque ducent uxóres.

{p}

RESPONSORIUM

Cf. {r}Lc 20, 35{/r}; {r}2 Cor 11, 2{/r}; {r}Act 20, 26{/r}

Fílii resurrectiónis neque nubunt neque ducunt uxóres. {*} Despóndi vos uni viro vírginem castam exhibére Christo.

Contéstor vos quia mundus sum a sánguine ómnium. {*} Despóndi vos uni viro vírginem castam exhibére Christo.

ORATIO

Omnípotens ætérne Deus, qui beátum Emmerámum epíscopum dono fortitúdinis roborásti, ut iniústam de falso crímine accusatiónem patiénter ferret ac martýrium subíret; concéde supplícibus tuis: omnes vitæ adversitátes pro amóre tuo sustinére et ad te puro corde properáre.

Die 5 novembris

S. EMERICI, DUCIS

(In archidiœcesi Bratislavensi, Tirnaviensi et Cassoviensi, et in diœcesi Neosoliensi, Nitriensi et Rosnaviensi)

Emericus, filius S. Stephani, regis Hungariæ, ab iuvenili ætate vitæ integritate et sanctitate excellebat. Qua dux administrabat partes regionis Nitriæ. Mortuus est in flore iuventutis et fama sanctitatis anno 1031 24 annos natus. Canonisatus est a S. Gregorio VII anno 1083.

De Communi sanctorum virorum.

Z_Legendy o_svätom Imrichovi

(Scriptores rerum Hungaricarum tempore ducum regumque stirpis Arpadianæ gestarum, Budapestini 1938, 449-460)

{p}

Najvynikajúcejšia vec je panenstvo

Všimnime si, ako láskavo a milosrdne sa Boh postaral o_našu slabosť, keď nám nielen slovom určuje smernicu pravého života, ale nám dáva aj svätých mužov ako vzor priamej cesty života. Preto nech sa nik nesťažuje na chudobu, lebo Pán si volí chudobných, o_ktorých hovorí: „Blahoslavení chudobní v_duchu, lebo ich je nebeské kráľovstvo.“{n}{r}Mt 5,3{/r}{/n} Ale ani bohatých nechce nik vylúčiť z_Božieho kráľovstva, totiž tých, čo bez chamtivosti vlastnia bohatstvo. Preto opisujú Cirkev neohrozene silnú ako dobre usporiadaný vojenský tábor na Pánovu chválu a slávu. Táto Cirkev žiari veľmi veľkým majetkom čností a vyznačuje ju veľmi veľká rozmanitosť veriacich, veď Božie navštívenie nechýba ani u_barbarských národov, lebo už celý svet prijal slovo, ktoré dal Pán pokoleniam tisícim.

Ako sa svätý Imrich vzmáhal vekom, zásluhou čností ustavične zväčšoval počet znakov svojej slávy. Hoci vám ich nemôžeme vymenovať všetky bezo zvyšku, aby nás neobvinili z_neúplnosti, niektoré predsa len uvedieme, ako sa zračia z_jeho skutkov, o_ktorých sme počuli.

Stalo sa, že v_jednu noc šiel tajne iba s_jedným sluhom modliť sa do starobylého kostola, čo dávno postavili v_meste Veszprém na úctu vzácneho Kristovho mučeníka Juraja, aby sa tam ponoril do modlitby a uvažoval o_tom, čo cennejšie môže ešte obetovať Bohu. Tu zaliala celý kostol veľká žiara a zaznel Boží hlas zhora: „Veľmi cenná vec je panenstvo. Žiadam od teba panenstvo duše i_tela. Toto obetuj a v_tomto úmysle vytrvaj!“ On si však nedôveroval, ale utiekal sa k_milosti ako k_svojmu pravému lieku a hovoril: „Pán môj a Boh môj!{n}{r}Jn 20,28{/r}; porov. {r}Ž 35,23{/r}{/n} Ty sa staráš o_celý svet a pomáhaš ľuďom v_slabosti, ty lámeš dušu kniežat a hrozivý vystupuješ pred vládcami sveta; splň vo mne svoju vôľu a rosou svojej milosti vyhas škodlivé vášne, ktoré bojujú proti duši.“ Takto sa teda svätý Imrich v_tejto hodine posilnil slovom Božej útechy a ustrážil v_sebe toto tajomstvo. Sluhovi však, ktorý bol ako aj inokedy jediný pri tomto rozhovore, s_prosbou prikázal, aby túto vec do smrti nikomu nevyjavil. Táto a veľmi veľa iných známok jeho čností, ktoré uzavrel do tajnej komôrky svojho srdca, boli skryté vo svätom Imrichovi, až kým sa nádoba nerozbila, vôňa oleja nerozšírila a kým ich každý neobjavil.

Ale aby nám podstata panenstva zažiarila ešte jasnejšie a aby sme ešte lepšie pochopili, ako vyhovuje Bohu, uvedomme si, že keď si náš Pán a Vykupiteľ pre spásu ľudského pokolenia milostivo vzal telo, nevyvolil si iné ako panenské lono, čím ukázal, ako sa mu táto čnosť veľmi páči. Panna bola jeho matkou a aj on sa rozhodol byť panicom: v_sebe ukázal príklad panenstva pre mužov, vo svojej matke zasa ženskému pokoleniu.

{p}

RESPONZÓRIUM

{r}Ps 24, 3. 4. 5{/r}; {r}Mt 5, 8{/r}

Kto smie vystúpiť na vrch Pánov, kto smie stáť na jeho mieste posvätnom? Ten, čo má ruky nevinné a srdce čisté. {*} Blahoslavení čistého srdca, lebo oni uvidia Boha.

Taký dostane požehnanie od Pána a odmenu od Boha, svojho spasiteľa. {*} Blahoslavení čistého srdca, lebo oni uvidia Boha.

ORATIO

Deus qui sanctum Eméricum in flore iuventútis sanctórum cœ́tui aggregásti; præsta, quǽsumus; ut ipso intercedénte nos quoque inter sǽculi perícula mundo corde tibi serviámus.