Die 1 ianuarii
In octava Nativitatis Domini
SOLLEMNITAS SANCTÆ DEI GENETRICIS MARIÆ
Ad I Vesperas
HYMNUS
Corde natus ex Paréntis
ante mund{i}i{/i} exórdium,
Alph{i}a{/i} et Omega vocátus,
ipse fons et cláusula
ómnium quæ sunt, fuérunt
quæque post futúra sunt.
Córporis formam cadúci,
membra mort{i}i{/i} obnóxia
índuit, ne gens períret
primoplást{i}i{/i} ex gérmine,
mérserat quam lex profúndo
noxiális tártaro.
O beátus ortus ille,
Virgo cum puérpera
édidit nostram salútem
feta Sancto Spíritu,
et puer redémptor orbis
os sacrátum prótulit.
Ecce, quem vates vetústis
concinébant sǽculis,
quem prophetárum fidéles
páginæ spopónderant,
émicat promíssus olim:
cuncta colláudent eum!
Glóriam Patri melódis
personémus vócibus;
glóriam Christo canámus,
matre nato vírgine,
inclitóque sempitérnam
glóriam Paráclito. Amen.
Ant. 1 O admirábile commércium! Creátor géneris humáni, animátum corpus sumens, de Vírgine nasci dignátus est; et, procédens homo sine sémine, largítus est nobis suam deitátem.
Psalmi et canticum de Communi B. Mariæ V.
Ant. 2 Quando natus es ineffabíliter ex Vírgine, tunc implétæ sunt Scriptúræ: sicut plúvia in vellus descendísti, ut salvum fáceres genus humánum. Te laudámus, Deus noster.
Ant. 3 Rubum, quem víderat Móyses incombústum, conservátam agnóvimus tuam laudábilem virginitátem. Dei Génetrix, intercéde pro nobis.
LECTIO BREVIS
{r}Gal 4, 4-5{/r}
Ubi venit plenitúdo témporis, misit Deus Fílium suum, factum ex mulíere, factum sub lege, ut eos, qui sub lege erant, redímeret, ut adoptiónem filiórum reciperémus.
RESPONSORIUM BREVE
Verbum caro factum est, {*} Allelúia, allelúia.
Verbum caro factum est, {*} Allelúia, allelúia.
Et habitávit in nobis. {*}
Allelúia, allelúia.
Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.
Verbum caro factum est, {*} Allelúia, allelúia.
Ad Magnificat, ant. Propter nímiam caritátem suam, qua diléxit nos Deus, Fílium suum misit in similitúdinem carnis peccáti: natum ex mulíere, factum sub lege, allelúia.
PRECES
Benedíctus Dóminus Iesus, pax nostra, qui venit fácere útraque unum. Súpplices quærámus:
Pacem tuam ómnibus præsta, Dómine.
Qui, nascens, benignitátem et humanitátem tuam homínibus manifestásti,
da nobis in gratiárum actióne semper manére pro univérsis benefíciis tuis.
Pacem tuam ómnibus præsta, Dómine.
Qui Maríam, Matrem tuam, grátia plenam effecísti,
cópiam gratiárum ómnibus concéde.
Pacem tuam ómnibus præsta, Dómine.
Qui Evangélium Dei venísti mundo nuntiáre,
multíplica præcónes et auditóres verbi tui.
Pacem tuam ómnibus præsta, Dómine.
Qui frater noster de María Vírgine nasci dignátus es,
hómines doce mútua fraternitáte sese dilígere.
Pacem tuam ómnibus præsta, Dómine.
Qui ut sol óriens mundo apparuísti,
lumen vultus tui defúnctis fácie ad fáciem osténde vidéndum.
Pacem tuam ómnibus præsta, Dómine.
Pater noster.
ORATIO
Deus, qui salútis ætérnæ, beátæ Maríæ virginitáte fecúnda, humáno géneri prǽmia præstitísti, tríbue, quǽsumus, ut ipsam pro nobis intercédere sentiámus, per quam merúimus Fílium tuum auctórem vitæ suscípere.
Ad Invitatorium
Ant. Maternitátem Vírginis Maríæ celebrémus: Christum eius Fílium adorémus Dóminum.
Ad Laudes matutinas
HYMNUS
Fit porta Christi pérvia
omni reférta grátia,
transítque rex, et pérmanet
claus{i}a{/i}, ut fuit, per sǽcula.
Summi Paréntis Fílius
procéssit aula Vírginis,
sponsus, redémptor, cónditor
suæ gigas Ecclésiæ:
Honor matris et gáudium,
imménsa spes credéntium,
lapis de monte véniens
mundúmque replens grátia.
Exsúltet omnis ánima,
quod nunc salvátor géntium
advénit mundi Dóminus
redímere quos cóndidit.
Christo sit omnis glória,
quem Pater Deum génuit,
quem Virgo mater édidit
fecúnda Sancto Spíritu. Amen.
Ant. 1 Germinávit radix Iesse, orta est stella ex Iacob: Virgo péperit Salvatórem; te laudámus, Deus noster.
Psalmi et canticum de dominica hebd. I.
Ant. 2 Ecce María génuit nobis Salvatórem, quem Ioánnes videns exclamávit dicens: Ecce Agnus Dei, ecce qui tollit peccáta mundi, allelúia.
Ant. 3 Génuit puérpera Regem, cui nomen ætérnum, et gáudia matris habens cum virginitátis honóre; nec primam símilem visa est, nec habére sequéntem, allelúia.
LECTIO BREVIS
{r}Mic 5, 2. 3a. 4a{/r}
Dominátor in Israel dabit eos usque ad tempus, in quo partúriens páriet; et relíquiæ fratrum eius converténtur ad fílios Israel. Et stabit et pascet in fortitúdine Dómini, in sublimitáte nóminis Dómini Dei sui; et erit iste pax.
RESPONSORIUM BREVE
Notum fecit Dóminus, {*} Allelúia, allelúia.
Notum fecit Dóminus, {*} Allelúia, allelúia.
Salutáre suum. {*}
Allelúia, allelúia.
Glória Patri, et Fílio, et Spirítui Sancto.
Notum fecit Dóminus, {*} Allelúia, allelúia.
Ad Benedictus, ant. Mirábile mystérium declarátur hódie: innovántur natúræ, Deus homo factus est; id quod fuit permánsit, et quod non erat assúmpsit, non commixtiónem passus neque divisiónem.
PRECES
Christum glorificémus, qui natus est de María Vírgine ex virtúte Spíritus Sancti, et eum deprecémur, dicéntes:
Fili Vírginis Maríæ, miserére nobis.
Christe, qui de Vírgine María natus es, puer mirábilis et princeps pacis,
in pace totum orbem constitúere dignáre.
Fili Vírginis Maríæ, miserére nobis.
Rex et Deus noster, qui véniens nos honorásti,
tríbue nos te ómnibus diébus nostris fide et móribus honoráre.
Fili Vírginis Maríæ, miserére nobis.
Qui nobis assimilátus es,
nos tibi concéde propítius assimilári.
Fili Vírginis Maríæ, miserére nobis.
Qui civis noster factus es,
cæléstis tui regni nos redde concíves.
Fili Vírginis Maríæ, miserére nobis.
Pater noster.
Oratio, ut ad I Vesperas.
Ad II Vesperas
Hymnus, antiphonæ et lectio brevis, ut ad I Vesperas.
Psalmi et canticum de Communi V. Mariæ V.
Ad Magnificat, ant. Beátus venter, qui te portávit, Christe, et beáta úbera, quæ te lactavérunt, Dóminum et Salvatórem mundi, allelúia.
PRECES
Christum Emmanuélem benedicámus, quem Virgo concépit et péperit. Eum súpplices exorémus:
Fili Vírginis Maríæ, exáudi nos.
Tu, qui Maríæ gáudia maternitátis concessísti,
cunctis da paréntibus de fíliis suis mérito gaudére.
Fili Vírginis Maríæ, exáudi nos.
Rex pacífice, cuius regnum iustítia est et pax,
tríbue ut quæ pacis sunt sectémur.
Fili Vírginis Maríæ, exáudi nos.
Qui venísti ut humánum genus Dei pópulum sanctum effíceres,
omnes gentes, concórdes efféctas, in unum cóngrega.
Fili Vírginis Maríæ, exáudi nos.
Qui nascéndo víncula famíliæ astrinxísti,
pérfice unitátem familiárum.
Fili Vírginis Maríæ, exáudi nos.
Qui nasci diébus nostri témporis voluísti,
concéde defúnctis nasci ad diem æternitátis tuæ.
Fili Vírginis Maríæ, exáudi nos.
Ad Officium lectionis
HYMNUS
Radix Iesse iam flóruit
et virga fructum édidit;
fecúnda partum prótulit
et virgo mater pérmanet.
Præsǽpe poni pértulit
qui lucis auctor éxstitit;
cum Patre cælos cóndidit,
sub matre pannos índuit.
Legem dedit qui sǽculo,
cuius decem præcépta sunt,
dignándo factus est homo
sub legis esse vínculo.
Iam lux salúsque náscitur,
nox díffugit, mors víncitur;
veníte, gentes, crédite:
Deum María prótulit.
Iesu, tibi sit glória,
qui natus es de Vírgine,
cum Patr{i}e{/i} et almo Spíritu,
in sempitérna sǽcula. Amen.
Verbum caro factum est, allelúia.
Et habitávit in nobis, allelúia.
Ant. 1 Elevámini, portæ æternáles, et introíbit Rex glóriæ Ant. 2 Homo natus est in ea, et ipse fundávit eam Altíssimus. Ant. 3 Ante lucíferum génitus et ante sǽcula, Dóminus, salvátor noster, hódie nasci dignátus est.De Epístola ad Hebrǽos
{r:Hebr}2, 9-17{/r}
{p}Christus per omnia fratribus similis
Fratres: {v}9{/v}Eum, qui paulo minus ab ángelis minorátus est, vidémus Iesum propter passiónem mortis glória et honóre coronátum, ut grátia Dei pro ómnibus gustáverit mortem.
{v}10{/v}Decébat enim eum, propter quem ómnia et per quem ómnia, qui multos fílios in glóriam addúxit, auctórem salútis eórum per passiónes consummáre. {v}11{/v}Qui enim sanctíficat et qui sanctificántur ex uno omnes; propter quam causam non erubéscit fratres eos vocáre {v}12{/v}dicens: «Nuntiábo nomen tuum frátribus meis, in médio ecclésiæ laudábo te»; {v}13{/v}et íterum: «Ego ero fidens in eum»; et íterum: «Ecce ego et púeri, quos mihi dedit Deus».
{v}14{/v}Quia ergo púeri communicavérunt sánguini et carni, et ipse simíliter participávit iísdem, ut per mortem destrúeret eum, qui habébat mortis impérium, id est Diábolum, {v}15{/v}et liberáret eos, qui timóre mortis per totam vitam obnóxii erant servitúti. {v}16{/v}Nusquam enim ángelos apprehéndit, sed semen Abrahæ apprehéndit. {v}17{/v}Unde débuit per ómnia frátribus similári, ut miséricors fíeret et fidélis póntifex in iis, quæ sunt ad Deum, ut repropitiáret delícta pópuli.
{p}RESPONSORIUM
{r}Lc 1, 28{/r}
Beáta es, Virgo María, quæ Dóminum portásti creatórem mundi: {*} Genuísti qui te fecit, et in ætérnum pérmanes virgo.
Ave, María, grátia plena, Dóminus tecum. {*} Genuísti qui te fecit, et in ætérnum pérmanes virgo.
Ex Epístolis sancti Athanásii epíscopi
(Epist. ad Epictetum, 5-9: PG 26, 1058. 1062-1066)
{p}Verbum nostra suscepit ex Maria
Verbum semen Abrahæ apprehéndit, ut ait Apóstolus, unde débuit per ómnia frátribus similári, et corpus assúmere nobis símile. Proptérea ígitur adest vere María, ut ab ea illud assúmat et tamquam próprium pro nobis illud ófferat. Partum mémorat Scriptúra, et ait: Pannis eum invólvit: ac beáta prædicabántur úbera, quibus ipse lactátus est, et quasi partu vulvam adaperiénte oblátum est sacrifícium. Et Gábriel quidem caute ac prudénter annuntiábat illi, dicéndo, non simplíciter, quod in te nascétur, ne extrínsecus corpus ipsi indúctum putarétur; sed, ex te, ut, quod gignebátur, ortum ex illa duxísse crederétur.
Ita autem se res habébat, ut nostra Verbum suscípiens, offerénsque in sacrifícium, pénitus absúmeret, ac deínceps suis nos índuens, Apóstolo hæc dicéndi occasiónem daret: Opórtet corruptíbile hoc indúere incorruptiónem, et mortále hoc indúere immortalitátem.
Hæc autem non fictióne facta sunt, quemádmodum nonnúlli existimárunt, absit! sed, Salvatóre vere hómine facto, hinc totíus hóminis salus consecúta est. Verum nequáquam fictítia res est salus nostra, neque solíus córporis; sed vere totíus hóminis, ánimæ scílicet et córporis, salus in ipso Verbo facta est.
Humánum ítaque natúra erat, quod ex María pródiit, secúndum divínas Scriptúras, verúmque erat Dómini corpus: verum, inquam, fuit, cum idem atque nostrum exstíterit. Soror étenim nostra est María, omnes quippe ex Adámo orti sumus.
Quod enim a Ioánne dícitur: Verbum caro factum est, eádem est significatióne, ut ex símili loquéndi modo deprehéndere licet: apud Paulum quippe scriptum est: Christus factus est pro nobis maledíctum. Nam humáno córpori, ex Verbi communióne et coniunctióne, ingens facta est accéssio: ex mortáli enim factum est immortále, et, cum animále esset, factum est spiritále, cumque ex terra factum esset, cæléstes portas penetrávit.
Porro Trínitas, étiam Verbo ex María corpus suménte, Trínitas semper est, neque accessiónem admíttens, neque diminutiónem; sed perfécta semper est, et in Trinitáte una Déitas agnóscitur, et sic unus Deus Verbi Pater in Ecclésia prædicátur.
{p}RESPONSORIUM
Cf. {r}Lc 1, 42{/r}
Sancta et immaculáta virgínitas, quibus te láudibus éfferam, néscio: {*} Quia quem cæli cápere non póterant, tuo grémio contulísti.
Benedicta tu in muliéribus et benedíctus fructus ventris tui. {*} Quia quem cæli cápere non póterant, tuo grémio contulísti.
AD VIGILIAM: Ant. O quam casta Mater, et virgo fecúnda María, quæ sine ulla contaminatióne concépit, et sine dolóre péperit Salvatórem.LECTIO BREVIS
{r}Soph 3, 14. 15b{/r}
Lauda, fília Sion, iubiláte, Israel! Lætáre et exsúlta in omni corde, fília Ierúsalem! Rex Israel Dóminus in médio tui.
AD SEXTAMLECTIO BREVIS
{r}Zac 9, 9a{/r}
Exsúlta satis, fília Sion; iúbila, fília Ierúsalem. Ecce rex tuus venit tibi iustus et salvátor.
AD NONAMLECTIO BREVIS
{r}Bar 5, 3-4{/r}
Deus osténdet omni, quod sub cælo est, splendórem tuum, Ierúsalem. Vocábitur enim nomen tuum a Deo in ætérnum: Pax iustítiæ et Glória cultúræ Dei.