TEMPUS PER ANNUM

HEBDOMADA I

Ad Officium lectionis

Incipit liber Sirácidæ

{r:Sir}1, 1-25{/r}

Divinæ sapientiæ mysterium

{v}1{/v}Omnis sapiéntia a Dómino Deo est

et cum illo fuit semper et est ante ævum.

{v}2{/v}Arénam maris et plúviæ guttas

et dies sǽculi quis dinumerávit?

Altitúdinem cæli et latitúdinem terræ

et profúndum abýssi quis mensus est?

{v}3{/v}Sapiéntiam Dei præcedéntem ómnia quis investigávit?

{v}4{/v}Prior ómnium creáta est sapiéntia,

et intelléctus prudéntiæ ab ævo.

{v}5{/v}Fons sapiéntiæ verbum Dei in excélsis,

et ingréssus illíus mandáta ætérna.

{v}6{/v}Radix sapiéntiæ cui reveláta est?

Et astútias illíus quis agnóvit?

{v}7{/v}Disciplína sapiéntiæ cui reveláta est et manifestáta?

Et multíplicem perítiam illíus quis intelléxit?

{v}8{/v}Unus est Altíssimus, creátor omnípotens

et rex potens et metuéndus nimis,

sedens super thronum suum et dóminans, Deus.

{v}9{/v}Ipse creávit illam in spíritu sancto

et vidit et dinumerávit et mensus est;

{v}10{/v}et effúdit illam super ómnia ópera sua

et super omnem carnem secúndum largitátem suam

et prǽbuit illam diligéntibus se.

{v}11{/v}Timor Dómini glória et gloriátio

et lætítia et coróna exsultatiónis.

{v}12{/v}Timor Dómini delectábit cor

et dabit lætítiam et gáudium et longitúdinem diérum.

{v}13{/v}Timénti Dóminum bene erit in extrémis

et in die defunctiónis suæ benedicétur.

{v}14{/v}Diléctio Dei honorábilis sapiéntia;

{v}15{/v}quibus autem apparúerit, dispértit eam in visiónem sui ipsíus

et in agnitióne magnálium suórum.

{v}16{/v}Inítium sapiéntiæ timor Dómini

et cum fidélibus in vulva concreáta est;

cum homínibus veritátis ab ævo fundáta est

et sémini eórum se credet.

{v}17{/v}Timor Dómini sciéntiæ religiósitas;

{v}18{/v}religiósitas custódiet et iustificábit cor,

iucunditátem atque gáudium dabit. {v}(19){/v}

{v}20{/v}Plenitúdo sapiéntiæ est timére Deum;

et inébriat eos frúctibus suis.

{v}21{/v}Omnem domum illíus implébit rebus pretiósis

et receptácula thesáuris illíus.

{v}22{/v}Coróna sapiéntiæ timor Dómini,

repóllens pacem et salútis fructum:

{v}23{/v}utráque autem sunt dona Dei.

{v}24{/v}Sciéntiam et intelléctum prudéntiæ sapiéntia effúndit quasi plúviam;

et glóriam tenéntium se exáltat.

{v}25{/v}Radix sapiéntiæ est timére Dóminum,

et rami illíus longǽvi.

RESPONSORIUM

{r}Sir 1, 7a. 10. 1a. 9a{/r}

Disciplína sapiéntiæ cui reveláta est et manifestáta? Altíssimus effúdit illam super omnem carnem, {*} Et prǽbuit illam diligéntibus se.

Omnis sapiéntia a Dómino Deo est, ipse creávit illam in Spíritu Sancto. {*} Et prǽbuit illam diligéntibus se.

Ex Epístola sancti Cleméntis papæ Primi ad Corínthios

(Nn. 59, 2 – 60, 4; 61, 3: Funk 1, 135-141)

Fons sapientiæ Verbum Dei in excelsis

Contínuo orántes ac supplicántes precábimur, ut Opifex ómnium rerum númerum electórum suórum constitútum in toto mundo consérvet íntegrum per diléctum púerum Iesum Christum, per quem nos vocávit de ténebris in lucem, de ignorántia in cognitiónem glóriæ nóminis sui; ut sperémus in nómine tuo, princípio omnis creatúræ, ut óculis cordis nostri apértis cognoscámus te solum, altíssimum in altíssimis, sanctus in sanctis quiescéntem; qui humílias arrogántiam superbórum, solvis cogitatiónes géntium, húmiles élevas et excélsos humílias, dívites facis et páuperes, occídis et salvas et vivíficas, solus benefáctor spirítuum et Deus omnis carnis; qui intuéris in abýssos, inspéctor óperum hóminum, periclitántium adiútor, desperántium salvátor, omnis spíritus creátor et epíscopus; qui gentes in terra multíplicas et ex ómnibus éligis eos, qui te díligunt per Iesum Christum Fílium tuum diléctum, per quem nos erudivísti, sanctificásti, honorásti.

Rogámus te, Dómine, ut sis adiútor et auxiliátor noster. Eos nostrum, qui in tribulatióne sunt, líbera, humílium miserére, lapsos éleva, inópibus occúrre, infírmos sana, errántes pópuli tui convérte; nutri esuriéntes, solve captívos nostros, érige imbecílles, consoláre pusillánimes; cognoscúnto te omnes gentes, quod tu es Deus solus et Iesus Christus puer tuus ac nos pópulus tuus et oves páscuæ tuæ.

Tu enim perénnem mundi constitutiónem per efféctus manifestásti; tu, Dómine, orbem terræ fundásti, fidélis in ómnibus generatiónibus, iustus in iudíciis, admirábilis in fortitúdine et magnificéntia, sápiens in condéndo et prudens in creátis stabiliéndis, bonus in iis, quæ vidéntur, et fidélis in eos, qui in te confídunt, benígnus et miséricors; dimítte nobis iniquitátes et iniustítias et peccáta et delícta nostra.

Ne ímputes omne peccátum servórum tuórum et servárum, sed purífica nos in veritáte tua et dírige gressus nostros, ut in pietáte et iustítia et simplicitáte cordis ambulémus et agámus quæ bona et beneplácita sunt coram te ac coram princípibus nostris.

Immo, Dómine, osténde fáciem tuam super nos, ut bonis fruámur in pace, ut tegámur manu tua poténti et ab omni peccáto liberémur brácchio tuo excélso, ac líbera nos ab iis, qui nos odérunt iniúste.

Da concórdiam ac pacem et nobis et ómnibus habitántibus terram, sicut dedísti pátribus nostris, pie te invocántibus in fide et veritáte. Qui solus hæc et plura bona nobíscum ágere potes, tibi confitémur per pontíficem ac patrónum animárum nostrárum Iesum Christum, per quem tibi glória et maiéstas et nunc et in generatiónem generatiónum et in sǽcula sæculórum. Amen.

RESPONSORIUM

{r}Ps 76 (77), 14b-16{/r}

Quis deus magnus sicut Deus noster? {*} Tu es Deus, qui facis mirabília.

Notam fecísti in pópulis virtútem tuam, redemísti in brácchio tuo pópulum tuum. {*} Tu es Deus, qui facis mirabília.

De libro Sirácidæ

{r:Sir}11, 12-30{/r}

Fiducia in Deum solum

{v}12{/v}Est homo márcidus egens susceptióne,

plus defíciens virtúte et abúndans paupertáte;

{v}13{/v}et óculus Dei respéxit illum in bono,

et eréxit eum ab humilitáte ipsíus

et exaltávit caput eius:

et miráti sunt in illo multi.

{v}14{/v}Bona et mala, vita et mors,

paupértas et honéstas a Deo sunt.

{v}15{/v}Sapiéntia et disciplína et sciéntia legis apud Dóminum;

diléctio et viæ bonórum apud ipsum.

{v}16{/v}Error et ténebræ peccatóribus concreáta sunt;

qui autem exsúltant in malis, consenéscunt in malo.

{v}17{/v}Dátio Dei pérmanet iustis,

et beneplácitum illíus succéssus habébit in ætérnum.

{v}18{/v}Est qui locupletátur parce agéndo,

et hæc est pars mercédis illíus

{v}19{/v}in eo quod dicit: «Invéni réquiem mihi,

et nunc manducábo de bonis meis solus»;

{v}20{/v}et nescit quod tempus prætériet, et mors appropínquet,

et relínquet ómnia áliis et moriétur.

{v}21{/v}Sta in mandáto tuo et in illo conversáre

et in ópere mandatórum tuórum veterásce.

{v}22{/v}Ne miréris in opéribus peccatórum;

confíde autem in Deo et mane in labóre tuo.

{v}23{/v}Fácile est enim in óculis Dei súbito honestáre páuperem.

{v}24{/v}Benedíctio Dei in mercéde iusti contínuo,

et in hora velóci succéssus illíus fructíficat.

{v}25{/v}Ne dicas: «Quid est mihi opus?

Et quæ erunt mihi ex hoc bona?».

{v}26{/v}Ne dicas: «Suffíciens mihi sum

et quid ex hoc nunc pessimábor?».

{v}27{/v}In die bonórum ne ímmemor sis malórum

et in die malórum ne ímmemor sis bonórum,

{v}28{/v}quóniam fácile est coram Deo in die óbitus

retribúere unicuíque secúndum vias suas.

{v}29{/v}Malítia horæ obliviónem facit luxúriæ magnæ,

et in fine hóminis denudátio óperum illíus.

{v}30{/v}Ante mortem ne laudes hóminem quemquam,

quóniam in extrémis suis agnóscitur vir.

RESPONSORIUM

{r}Sir 11, 19. 20{/r}; cf. {r}Lc 12, 17. 18{/r}

In eo quod dicit lócuples: Invéni réquiem mihi, et nunc manducábo de bonis meis solus. {*} Nescit quod mors appropínquet, et relínquet ómnia áliis et moriétur.

Cógitat dives intra se: Déstruam hórrea mea et maióra ædificábo, et illuc congregábo bona mea. {*} Nescit quod mors appropínquet, et relínquet ómnia áliis et moriétur.

E Régulis fúsius tractátis sancti Basilíi Magni epíscopi

(Resp. 2, 1: PG 31, 908-910)

Insitam possidemus diligendi vim

Sane Dei diléctio non in doctrínæ præcéptis pósita est. Neque enim ab álio didícimus luce gaudére, et vitam desideráre, neque paréntes dilígere aut nutritóres. Sic ígitur, aut étiam multo magis, non in extérna disciplína situs est Dei amor; sed simul atque cónstitit ánimal illud (hóminem dico), vis quædam ratiónis in séminis modum ínsita nobis fuit, quæ intra se amándi facultátem atque necessitúdinem cóntinet. Quam vim ubi schola divinórum præceptórum excépit, eam excólere diligénter, et scite nutríre, atque Deo iuvánte ad perfectiónem perdúcere consuévit.

Quam ob rem et nos stúdium vestrum tamquam scopo attingéndo necessárium comprobántes, Deo largiénte, vobísque per preces vestras nos adiuvántibus, scintíllam divíni amóris intra vos recónditam pro data nobis a Spíritu Sancto facultáte, suscitáre conábimur.

Prius illud dicámus, nos ómnium mandatórum quæ a Deo nobis trádita sunt, conficiendórum vim et facultátem ab eo in antecéssum accepísse, ut neque ægre ferámus, perínde quasi ínsolens áliquid a nobis exigátur, neque efferámur, tamquam qui áliquid ámplius quam quod datum est rependámus. Et cum his víribus recte et apte útimur, vitam virtútibus ornátam pie tradúcimus; corrúpto vero illárum usu, in vítium delábimur.

Atque hæc est vítii definítio, facultátum, quæ ad bonum perficiéndum nobis a Deo datæ sunt, usus malus, et a Dómini præcéptis aliénus; quemádmodum contra, virtútis, quam Deus requírit, usus earúndem ex bona consciéntia proficíscens secúndum Dómini mandátum.

Quod cum ita sit, idem de caritáte dictúri sumus. Cum ígitur de diligéndo Deo mandátum accepérimus, statim a prima nostra constitutióne ínsitam possédimus diligéndi vim ac facultátem; neque eius rei demonstrátio ab extérnis arguméntis pétitur, sed quivis ipse a seípso et in seípso illud edíscere potest. Quippe bonas res ac pulchras naturáliter appétimus, quamquam ut primum áliud álii vidétur pulchrum et bonum; itémque necessitúdine et propinquitáte coniúnctum amámus licet indócti, et nostra sponte benéficos omni benevoléntia compléctimur.

Ecquid, quæso, divína pulchritúdine admirabílius? Quæ cogitátio magnificéntia Dei grátior est et suávior? Quale ánimi desidérium tam véhemens est et violéntum, quam illud quod a Deo ingenerátur ánimæ vítio omni purgátæ, et dicénti ex vero afféctu: Vulneráta caritátis ego sum? Ineffábiles omníno sunt et inenarrábiles divínæ pulchritúdinis fulgóres.

RESPONSORIUM

{r}Ps 17 (18), 2-3{/r}

Díligam te, Dómine, fortitúdo mea. {*} Dómine, firmaméntum meum et refúgium meum et liberátor meus.

Deus meus, adiútor meus, et sperábo in eum. {*} Dómine, firmaméntum meum et refúgium meum et liberátor meus.

De libro Sirácidæ

{r:Sir}24, 1b-33{/r}

Sapientia in creatione et in historia Israel

{v}1b{/v}Sapiéntia laudábit ánimam suam et in Deo honorábitur

et in médio pópuli sui gloriábitur

{v}2{/v}et in ecclésia Altíssimi apériet os suum

et in conspéctu virtútis illíus gloriábitur

{v}3{/v}et in médio pópuli sui exaltábitur

et in plenitúdine sancta admirábitur

{v}4{/v}et in multitúdine electórum habébit laudem

et inter benedíctos benedicétur dicens:

{v}5{/v}«Ego ex ore Altíssimi prodívi,

primogénita ante omnem creatúram.

{v}6{/v}Ego feci in cælis, ut orirétur lumen indefíciens,

et sicut nébula texi omnem terram.

{v}7{/v}Ego in altíssimis habitávi,

et thronus meus in colúmna nubis.

{v}8{/v}Gyrum cæli circuívi sola

et in profúndum abýssi ambulávi,

{v}9{/v}in flúctibus maris et in omni terra steti

{v}10{/v}et in omni pópulo et in omni gente primátum hábui

{v}11{/v}et ómnium excelléntium et humílium corda virtúte calcávi.

In his ómnibus réquiem quæsívi:

cuius in hereditáte morábor?

{v}12{/v}Tunc præcépit et dixit mihi Creátor ómnium

et, qui creávit me, quiétem dedit tabernáculo meo

{v}13{/v}et dixit mihi: “In Iacob inhábita

et in Israel hereditáre et in eléctis meis mitte radíces”.

{v}14{/v}Ab inítio ante sǽcula creáta sum

et usque ad futúrum sǽculum non désinam.

{v}15{/v}Et in tabernáculo sancto coram ipso ministrávi,

et sic in Sion firmáta sum

et in civitáte simíliter dilécta requiévi,

et in Ierúsalem potéstas mea.

{v}16{/v}Et radicávi in pópulo honorificáto

et in parte Dómini, in hereditáte illíus,

et in plenitúdine sanctórum deténtio mea.

{v}17{/v}Quasi cedrus exaltáta sum in Líbano

et quasi cupréssus in móntibus Hermon.

{v}18{/v}Quasi palma exaltáta sum in Engáddi

et quasi plantátio rosæ in Iéricho.

{v}19{/v}Quasi olíva speciósa in campis

et quasi plátanus exaltáta sum iuxta aquam in platéis.

{v}20{/v}Sicut cinnamómum et bálsamum aromatízans odórem dedi;

quasi myrrha elécta dedi suavitátem odóris.

{v}21{/v}Et quasi storax et gálbanus et úngula et gutta

et quasi líbani vapor in tabernáculo.

{v}22{/v}Ego quasi terebínthus exténdi ramos meos,

et rami mei rami honóris et grátiæ.

{v}23{/v}Ego quasi vitis germinávi grátiam,

et flores mei fructus honóris et honestátis.

{v}24{/v}Ego mater pulchræ dilectiónis et timóris

et agnitiónis et sanctæ spei.

{v}25{/v}In me grátia omnis viæ et veritátis,

in me omnis spes vitæ et virtútis.

{v}26{/v}Transíte ad me omnes, qui concupíscitis me,

et a generatiónibus meis implémini.

{v}27{/v}Doctrína enim mea super mel dulcis

et heréditas mea super mel et favum;

{v}28{/v}memória mea in generatiónes sæculórum.

{v}29{/v}Qui edunt me, adhuc esúrient;

et qui bibunt me, adhuc sítient.

{v}30{/v}Qui audit me, non confundétur;

et qui operántur in me, non peccábunt:

{v}31{/v}qui elúcidant me, vitam ætérnam habébunt».

{v}32{/v}Hæc ómnia liber testaménti Altíssimi,

{v}33{/v}lex, quam mandávit nobis Móyses

heréditas dómui Iacob.

RESPONSORIUM

{r}Io 14, 6{/r}; {r}Sir 24, 14{/r}

Ego sum via et véritas et vita. {*} Nemo venit ad Patrem nisi per me.

Ego sapiéntia ab inítio et ante sǽcula creáta sum, et usque ad futúrum sǽculum non désinam. {*} Nemo venit ad Patrem nisi per me.

Ex Tractátu sancti Irenǽi epíscopi Advérsus hǽreses

(Lib. 4, 6, 3. 5. 6. 7: SCh 100, 442. 446. 448-454)

Agnitio Patris est Filii manifestatio

Neque Patrem cognóscere quis potest sine Verbo Dei, hoc est, nisi Fílio revelánte, neque Fílium, sine Patris beneplácito. Bonum autem plácitum Patris Fílius pérficit: mittit enim Pater, míttitur autem et venit Fílius. Et Patrem quidem invisíbilem et indeterminábilem, quantum ad nos est, cognóscit suum ipsíus Verbum, et cum sit inenarrábilis, ipse enárrat eum nobis; rursus autem Verbum suum solus cognóscit Pater; utráque autem hæc sic se habére manifestávit Dóminus. Et propter hoc Fílius revélat agnitiónem Patris per suam manifestatiónem. Agnítio enim Patris est Fílii manifestátio: ómnia enim per Verbum manifestántur.

Et ad hoc Fílium revelávit Pater, ut per eum ómnibus manifestétur, et eos quidem qui credunt ei, iuste in incorruptélam et in ætérnum refrigérium recípiat (crédere autem ei, est fácere eius voluntátem).

Etenim per ipsam condiciónem revélat Verbum conditórem Deum, et per mundum fabricatórem mundi Dóminum, et per plasma eum qui plasmáverit artíficem, et per Fílium eum Patrem qui generáverit Fílium; et hæc omnes simíliter quidem colloquúntur, non autem simíliter credunt. Sed per legem et prophétas simíliter Verbum et semetípsum et Patrem prædicábat; et audívit quidem univérsus pópulus simíliter, non simíliter autem omnes credidérunt. Et per ipsum Verbum visíbile et palpábile factum Pater ostendebátur, etiámsi non omnes simíliter credébant ei; sed omnes vidérunt in Fílio Patrem: invisíbile étenim Fílii Pater, visíbile autem Patris Fílius.

Omnia autem Fílius adminístrans Patri pérficit ab inítio usque ad finem, et sine illo nemo potest cognóscere Deum. Agnítio enim Patris, Fílius; agnítio autem Fílii in Patre, et per Fílium reveláta; et propter hoc Dóminus dicébat: Nemo cognóscit Fílium, nisi Pater; neque Patrem, nisi Fílius, et quibuscúmque Fílius reveláverit. «Reveláverit» enim, non solum in futúrum dictum est, quasi tunc incéperit Verbum manifestáre Patrem, cum de María natus; sed commúniter per totum tempus pósitum est. Ab inítio enim assístens Fílius suo plásmati, revélat ómnibus Patrem, quibus vult et quando vult et quemádmodum vult Pater: et propter hoc in ómnibus et per ómnia unus Deus Pater, et unum Verbum, Fílius, et unus Spíritus, et una salus ómnibus credéntibus in eum.

RESPONSORIUM

{r}Io 1, 18{/r}; {r}Mt 11, 27b{/r}

Deum nemo vidit umquam; {*} Unigénitus Fílius, qui est in sinu Patris, ipse enarrávit.

Nemo Patrem novit nisi Fílius, et cui volúerit Fílius reveláre. {*} Unigénitus Fílius, qui est in sinu Patris, ipse enarrávit.

De libro Sirácidæ

{r:Sir}42, 15 – 43, 13{/r}

Laus divina in creatione

{v}42,15{/v}Memor ero óperum Dómini

et, quæ vidi, annuntiábo:

in sermónibus Dómini ópera eius,

et factum est in voluntáte sua iudícium.

{v}16{/v}Sol illúminans per ómnia respéxit,

et glória Dómini plenum est opus eius.

{v}17{/v}Non valent sancti Dómini

enarráre ómnia mirabília eius.

Confirmávit Dóminus exércitus suos

stabilíri coram glória sua.

{v}18{/v}Abýssum et cor hóminum investigávit

et in astútia eórum excogitávit.

{v}19{/v}Cognóvit enim Dóminus omnem sciéntiam

et inspéxit in signum ævi

annúntians, quæ præteriérunt et quæ superventúra sunt,

et revélans vestígia occultórum.

{v}20{/v}Non prǽterit illum omnis cogitátus,

et non abscóndit se ab eo ullus sermo.

{v}21{/v}Magnália sapiéntiæ suæ ordinávit,

únicus est ante sǽculum et usque in sǽculum;

neque augétur {v}22{/v}neque minúitur

et non eget alicúius consílio.

{v}23{/v}Quam desiderabília ómnia ópera eius,

et tamquam scintílla spectátu!

{v}24{/v}Omnia hæc vivunt et manent in sǽculum,

et in omni necessitáte ómnia obáudiunt ei;

{v}25{/v}ómnia duplícia, unum contra unum,

et non fecit quidquam defíciens.

{v}26{/v}Alterum alteríus confírmat bonum;

et quis satiábitur videns glóriam eius?

{v}43,1{/v}Glória altitúdinis firmaméntum puritátis,

spécies cæli in visióne glóriæ.

{v}2{/v}Sol in apparitióne annúntians in procéssu:

vas admirábile, opus Excélsi.

{v}3{/v}In meridiáno suo exúrit terram,

et in conspéctu ardóris eius quis póterit sustinére?

Fornácem véntilans in opéribus ardóris triplíciter,

{v}4{/v}sol exúrens montes, vapóres ígneos exsúfflans,

et refúlgens rádiis suis obcǽcat óculos.

{v}5{/v}Magnus Dóminus, qui fecit illum

et sermónibus eius festinávit iter.

{v}6{/v}Et luna stat in tempus suum,

in ostensiónem témporis et signum ævi.

{v}7{/v}A luna signum diéi festi;

lumináre, quod minúitur in consummatióne.

{v}8{/v}Mensis secúndum nomen eius est,

crescens mirabíliter in consummatióne.

{v}9{/v}Vas castrórum in excélsis,

in firmaménto cæli respléndens glorióse.

{v}10{/v}Spécies cæli glória stellárum,

mundum illúminans in excélsis Dómini.

{v}11{/v}In verbis Sancti stabunt iuxta præcéptum

et non defícient in vigíliis suis.

{v}12{/v}Vide arcum et bénedic eum, qui fecit illum;

valde speciósus est in splendóre suo.

{v}13{/v}Gyrávit cælum in circúitu glóriæ suæ,

manus Excélsi tetendérunt illum.

RESPONSORIUM

{r}Ap 4, 11{/r}; {r}Est 4, 17d. 17c{/r}

Dignus es, Dómine Deus noster, accípere glóriam et honórem et virtútem, {*} Quia tu creásti ómnia, et propter voluntátem tuam erant et creáta sunt.

Tu fecísti cælum et terram et quidquid mirábile cæli ámbitu continétur; Dóminus ómnium es. {*} Quia tu creásti ómnia, et propter voluntátem tuam erant et creáta sunt.

Ex Oratióne sancti Athanásii epíscopi Contra gentes

(Nn. 40-42: PG 25, 79-83)

Verbum Patris omnia ornat, disponit et continet

Sanctíssimus et rebus ómnibus creátis longe excelléntior Christi Pater, tamquam óptimus gubernátor própria sapiéntia et próprio Verbo, Dómino nostro et servatóre Christo, ómnia ubíque salutáriter gubérnat, dispénsat et facit, prout rectum esse víderit. Rectum est autem illa esse ut facta sunt et fíeri conspícimus, quóniam id ita ipse vult, quod sane nemo negáverit. Nam si rerum creatárum motus absque ratióne fíeret temeréque mundus volverétur, iure mérito nulla fides dictis esset adhibénda. Sed si ratióne, sapiéntia et sciéntia cónditus atque omni ornátu instrúctus est, necésse est huius auctórem et exornatórem non álium esse quam Verbum Dei.

Ipsíus boni et Dei rerum universárum vivéntem et efficácem Deum dico, qui per se est Verbum, qui idem ab ómnibus creátis divérsus est propriúmque et solum boni Patris est Verbum, cuius providéntia totus hic mundus, quem et cóndidit, illuminátur. Ipse enim qui boni Patris bonum Verbum est, rerum ómnium órdinem dispósuit, contrária cum contráriis coniúnxit unúmque concéntum ex his compósuit. Unus et unigénitus Deus est, qui ex Patre velut ex bono fonte bonus procédens, ómnia ornat, dispónit et cóntinet.

Ille ergo qui suo et ætérno Verbo ómnia fecit et rebus creátis natúram dedit, eas suápte natúra ferri et agitári sínere nóluit, ne forte in níhilum reverteréntur; sed ut bonus suo Verbo, quod ipsum quoque Deus est, univérsam natúram gubérnat et susténtat, ut Verbi ductu providentiáque et administratióne illumináta, firma consístere et manére possit, quippe quæ Verbi Patris, quod vere est, fiat ipsa párticeps et ab eo ut sit adiuvétur, ne scílicet esse désinat, quod útique fíeret, nisi a Verbo conservarétur, quod ipsum est imágo Dei invisíbilis, primogénitus omnis creatúræ; quóniam per ipsum et in ipso consístunt ómnia, cum ea quæ vidéntur, tum quæ non vidéntur, idémque est caput Ecclésiæ, ut in sanctis lítteris veritátis minístri docent.

Hoc ergo omnípotens et sanctíssimum Patris Verbum res univérsas pervádens, ac suas vires ubíque éxplicans omniáque visibília et invisibília illúminans, ea in seípso cóntinet et constríngit, ita ut nihil sua poténtia vácuum relínquat, sed ómnibus et per ómnia, singulísque speciátim, et generátim cunctis simul vitam impertiátur et consérvet.

RESPONSORIUM

Cf. {r}Prov 8, 22-30{/r}

In princípio Deus ántequam terram fáceret, priúsquam abýssos constitúeret, priúsquam prodúceret fontes aquárum, {*} Antequam montes collocaréntur, ante omnes colles generávit me Dóminus.

Quando præparábat cælos, áderam, cum eo cuncta compónens. {*} Antequam montes collocaréntur, ante omnes colles generávit me Dóminus.

De libro Sirácidæ

{r:Sir}43, 14-37{/r}

Laus divina in creatione

{v}14{/v}Império suo [Altíssimus] accelerávit nivem

et próperat coruscatiónes iudícii sui.

{v}15{/v}Proptérea apérti sunt thesáuri,

et evolavérunt nébulæ sicut aves.

{v}16{/v}In magnitúdine sua firmávit nubes,

et confrácti sunt lápides grándinis.

Vox tonítrui eius tremefácit terram,

{v}17{/v}in conspéctu eius commovebúntur montes.

In voluntáte eius aspirábit notus,

{v}18{/v}tempéstas aquilónis et congregátio spíritus.

{v}19{/v}Et, sicut aves deponéntes ad sedéndum, aspérgit nivem,

et, sicut locústa demérgens, descénsus eius:

{v}20{/v}pulchritúdinem candóris eius admirábitur óculos,

et super imbrem eius expavéscet cor.

{v}21{/v}Gelu sicut salem effúndet super terram,

et, dum geláverit, fit tamquam cacúmina tríbuli.

{v}22{/v}Frígidus ventus áquilo flabit,

et gelábit crystállus super aquam;

super omnem congregatiónem aquárum requiéscet,

et sicut loríca índuet se aqua.

{v}23{/v}Devorábit montes et exúret desértum,

et exstínguet víridem sicut ignis.

{v}24{/v}Medicína ómnium in festinatióne nébulæ,

et ros óbvians ab ardóre hilaréscet.

{v}25{/v}Cogitatióne sua placávit abýssum,

et plantávit in illa ínsulas.

{v}26{/v}Qui návigant mare, enárrant perícula eius,

et audiéntes áuribus nostris admirámur.

{v}27{/v}Illic præclára ópera et mirabília,

vária bestiárum génera et ómnium pécorum et creatúra belluárum.

{v}28{/v}Propter ipsum iter prósperat ángelus eius,

et in sermóne eius compósita sunt ómnia.

{v}29{/v}Multa dicémus et deficiémus verbis;

consummátio autem sermónum: «Ipse est ómnia!».

{v}30{/v}Glorificántes ad quid valébimus?

Ipse enim Magnus super ómnia ópera sua.

{v}31{/v}Terríbilis Dóminus et magnus veheménter

et mirábilis poténtia ipsíus.

{v}32{/v}Glorificántes Dóminum exaltáte, quantumcúmque potuéritis;

supervalébit enim adhuc,

et admirábilis magnificéntia eius. {v}(33){/v}

{v}34{/v}Exaltántes eum replémini virtúte;

ne laborétis, non enim perveniétis usquam.

{v}35{/v}Quis vidit eum et enarrábit?

Et quis magnificábit eum sicut est?

{v}36{/v}Multa abscóndita sunt maióra his;

pauca enim vídimus óperum eius.

{v}37{/v}Omnia autem Dóminus fecit

et pie agéntibus dedit sapiéntiam.

RESPONSORIUM

Cf. {r}Sir 43, 29. 30{/r}

Glorificántes Deum, multa dicémus et deficiémus verbis; {*} Consummátio autem sermónum: «Ipse est ómnia!».

Glorificántes ad quid valébimus? Ipse enim Magnus super ómnia ópera sua. {*} Consummátio autem sermónum: «Ipse est ómnia!».

Ex Oratióne sancti Athanásii epíscopi Contra gentes

(Nn. 42-43: PG 25, 83-87)

Omnia vere divinum concentum per Verbum componunt

Nihil est rerum ómnium quæ sunt et fiunt, quod non in ipso et per ipsum factum sit et consístat, uti étiam vir theólogus his verbis docet: In princípio erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Omnia per ipsum facta sunt, et sine ipso factum est nihil.

Quemádmodum enim músicus lyra ad concéntum accommodáta, gravibúsque cum acútis et médiis cum áliis arte temperátis unum éfficit concéntum; ita quoque Dei Sapiéntia univérsum mundum véluti lyram tenens, resque aérias cum terrénis et cæléstes cum aériis coniúngens, omniáque cum síngulis conéctens, et suo nutu ac voluntáte circumdúcens, unum mundum unúmque mundi órdinem pulchre et concínne ádmodum éfficit ipsúmque ínterim Dei Verbum apud Patrem manet immóbile, dum ómnia, prout Patri visum fúerit, suæ natúræ constántia movet. Omnia dénique pro sua natúra illo dante vivunt et consístunt admirabilémque ac vere divínum concéntum per ipsum compónunt.

Ut vero res tanta, imágine áliqua intéllegi possit, age: numerósi alicúius chori exémplum adducámus. Itaque quemádmodum in choro ex váriis homínibus, púeris, muliéribus, sénibus et adulescéntibus compósito, uno prǽside moderánte, sínguli pro sua natúra et facultáte cantant, vir ut vir, puer ut puer, senex ut senex, aduléscens ut aduléscens, omnes tamen unum concéntum effíciunt, vel quemádmodum nostra ánima eódem témpore nostros sensus pro cuiúsque efficacitáte movet, ádeo ut præsénte re áliqua omnes simul moveántur oculúsque vídeat, auris áudiat, manus tangat, odorátus olfáciat, gustet gustátus aliáque córporis membra sæpe étiam agant, verbi grátia, pedes ámbulent; ita profécto rem quoque se habére in univérsa rerum natúra, licet ténue ádmodum sit exémplum, altióre tamen intellegéntia est percipiéndum.

Nimírum uno ictu Dei Verbi nutus, ómnia simul administrántur, ádeo ut, quæ rerum singulárum própria sunt, ea a síngulis fiant et ab ómnibus simul unus ordo perficiátur.

RESPONSORIUM

{r}Tob 12, 6b{/r}

Deum benedícite et illi confitémini coram ómnibus vivéntibus, quæ fecit nobíscum bona, {*} Ut benedicátis et decantétis nómini eius.

Sermónes Dei honorífice osténdite et ne cunctémini confitéri illi. {*} Ut benedicátis et decantétis nómini eius.

De libro Sirácidæ

{r:Sir}44, 1b-2. 16 – 45, 6{/r}

Laus Patrum: ab Henoch ad Moysen

{v}44, 1b{/v}Laudémus viros gloriósos

et paréntes nostros in generatióne sua.

{v}2{/v}Multam glóriam fecit Dóminus,

magnificéntiam suam a sǽculo.

{v}16{/v}Henoch plácuit Deo et translátus est in paradísum,

ut det géntibus pæniténtiam.

{v}17{/v}Noe invéntus est perféctus iustus,

et in témpore iracúndiæ factus est reconciliátio;

{v}18{/v}propter eum dimíssum est réliquum terræ,

cum factum est dilúvium:

{v}19{/v}testaménta sǽculi pósita sunt apud illum,

ne deléri posset dilúvio omnis caro.

{v}20{/v}Abraham magnus pater multitúdinis géntium,

et non est invénta mácula in glória eius;

qui conservávit legem Excélsi

et fuit in testaménto cum illo.

{v}21{/v}In carne eius stare fecit testaméntum,

et in tentatióne invéntus est fidélis.

{v}22{/v}Ideo iure iurándo státuit illi

benedíci gentes in sémine eius,

créscere illum quasi terræ cúmulum

{v}23{/v}et ut stellas exaltáre semen eius

et hereditáre illos a mari usque ad mare

et a Flúmine usque ad términos terræ.

{v}24{/v}Et in Isaac eódem modo státuit

propter Abraham patrem eius.

{v}25{/v}Benedictiónem ómnium géntium dedit illi Dóminus

et testaméntum confirmávit super caput Iacob.

{v}26{/v}Agnóvit eum in benedictiónibus suis

et dedit illi hereditátem

et divísit illi partem in tríbubus duódecim.

{v}27{/v}Et edúxit ex illo hóminem misericórdiæ

inveniéntem grátiam in óculis omnis carnis,

{v}45,1{/v}diléctum a Deo et homínibus

Móysen, cuius memória in benedictióne est.

{v}2{/v}Símilem illum fecit in glória sanctórum

et magnificávit eum in timóre inimicórum

et in verbis suis signa accelerávit.

{v}3{/v}Glorificávit illum in conspéctu regum

et ius dedit illi ad pópulum suum

et osténdit illi glóriam suam.

{v}4{/v}In fide et lenitáte ipsíus sanctum fecit illum

et elégit eum ex omni carne.

{v}5{/v}Audítam fecit illi vocem suam

et indúxit illum in nubem;

{v}6{/v}et dedit illi coram præcépta

et legem vitæ et disciplínæ,

docére Iacob testaméntum suum

et iudícia sua Israel.

RESPONSORIUM

Cf. {r}Deut 6, 3a; 7, 9; 6, 5{/r}

Audi, Israel, et obsérva, ut fácias quæ præcépit tibi Dóminus; {*} Et scies quia ipse est Deus fortis et fidélis, custódiens pactum et misericórdiam diligéntibus se.

Díliges Dóminum Deum tuum ex toto corde tuo et ex tota ánima tua et ex tota fortitúdine tua. {*} Et scies quia ipse est Deus fortis et fidélis, custódiens pactum et misericórdiam diligéntibus se.

Ex Epístola sancti Cleméntis papæ Primi ad Corínthios

(Nn. 31-33: Funk 1, 99-103)

Per fidem Deus ab initio omnes iustificavit

Benedictióni Dei fírmiter adhæreámus et quænam sint benedictiónis viæ, videámus. Animo repetámus quæ ab inítio facta sunt. Cuius grátia Abraham pater noster benedíctus fuit? Nonne, quia iustítiam et veritátem per fidem operátus est? Isaac cum confidéntia, futúrum cognóscens, libénter oblátus est sacrifícium. Iacob in humilitáte ob fratrem secéssit e terra sua et proféctus est ad Laban et servívit; et data sunt ei duódecim sceptra Israel.

Quod si quis ánimo sincéro singulátim perpénderit, donórum, quæ ab eo tribúta sunt, magnificéntiam intélleget. Ab illo enim orti sunt sacerdótes omnes et levítæ, qui altári Dei insérviunt; ab illo Dóminus Iesus secúndum carnem; ab illo reges, príncipes et duces per famíliam Iudæ. Nec réliquæ eius tribus in parvo honóre sunt, promitténte scílicet Dómino: Erit semen tuum tamquam stellæ cæli. Ii ergo omnes glóriam et amplitúdinem consecúti sunt, non per seípsos aut ópera sua aut iustas actiónes, quas fecérunt, sed per voluntátem eius. Et nos ígitur, ex voluntáte eius in Christo Iesu vocáti, non per nosípsos iustificámur neque per sapiéntiam nostram aut intellegéntiam aut pietátem aut ópera, quæ in cordis sanctitáte operáti sumus, sed per fidem, per quam omnípotens Deus ab inítio omnes iustificávit; cui sit glória in sǽcula sæculórum. Amen.

Quid ígitur faciémus, fratres? Cessábimus a bonis opéribus et caritátem derelinquémus? Neútiquam hoc apud nos fíeri permíttat Dóminus, sed cum diligéntia et ánimi alacritáte omne opus bonum perágere festinémus. Ipse enim ópifex et Dóminus ómnium in opéribus suis exsúltat. Cælos enim supréma sua et máxima poténtia stabilívit illósque incomprehensíbili sua sapiéntia ornávit; terram étiam ab aqua, quæ illam ambit, separávit et super immóbile própriæ voluntátis fundaméntum firmávit; et animália, quæ in illa versántur, iussu suo præcépit esse; mare étiam et, quæ in illo vivunt, animália, cum prius parásset, poténtia sua inclúsit.

Ad hæc ómnia ánimal excellentíssimum et intelléctus dignitáte celsíssimum, hóminem, imáginis suæ charactérem, sacris et intaminátis mánibus formávit. Sic enim dicit Deus: Faciámus hóminem ad imáginem et similitúdinem nostram; et creávit Deus hóminem, másculum et féminam creávit eos. Hæc ígitur ómnia cum perfecísset, laudávit ea et benedíxit dixítque: Créscite et multiplicámini. Videámus iustos omnes bonis opéribus ornátos fuísse, ipsum étiam Dóminum opéribus se ornántem gavísum esse. Habéntes ígitur hoc exémplar, ad voluntátem eius ímpigre accedámus, totis nostris víribus opus iustítiæ operémur.

RESPONSORIUM

Cf. {r}Dan 9, 4b{/r}; {r}Rom 8, 28{/r}

Dóminus Deus ipse est Deus fortis et fidélis, custódiens pactum et misericórdiam diligéntibus se, {*} Et iis qui custódiunt præcépta eius.

Diligéntibus Deum ómnia cooperántur in bonum. {*} Et iis qui custódiunt præcépta eius.